ارزيابي توانايي رقابت چهار رقم Triticum aestivum L. با علف هرز بروموس ژاپني Bromus japonicus L. با استفاده از مدل هاي تجربي

Evaluation empirical models of competitiv ability of four wheat varieties to Japanese borom Bromus japonicus L

سابقه و هدف: مدل هاي تجربي مختلفي براي بيان رابطه بين افت عملكرد محصول در حضور علف هاي هرز پيشنهاد شده است. اين مدل ها ميتوانند براي درك مفاهيمي همچون شدت رقابت و آستانههاي كنترل علف هاي هرز، مورد استفاده قرار گيرند. از اين رو پژوهش حاضر در راستاي ارزيابي رقابت تراكم هاي مختلف علف هرز بروموس ژاپني و چهار رقم گندم (هامون، هيرمند، بولاني و كلك افغاني) و پيش بيني كاهش عملكرد با استفاده از مدل هاي تجربي و مقايسه كارايي آنها انجام شد مواد و روش ها: اين پژوهش به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار 1393-94 انجام شد. در اين آزمايش ارقام مختلف گندم (هامون، هيرمند، بولاني و كلك افغاني) با تراكم ثابت 400 بوته در مترمربع و همزمان با كشت گندم، بذرهاي علف هرز بروموس ژاپني با تراكم هاي ،0، 100، 150، 200، 250 و 300 بوته در مترمربع در فواصل بين رديف هاي گندم كشت شدند. براي تخمين كاهش عملكرد دانه ارقام گندم در سطوح مختلف تراكم علف هرز، از مدل كاهش عملكرد- تراكم، مدلهاي يك و دو پارامتري سطح برگ و وزن خشك نسبي علف هرز استفاده گرديد. براي تجزيه واريانس داده ها و برآورد پارامترهاي مدل از نرم افزارهاي آماري SAS و Sigmaplot و براي رسم نمودارها از نرم افزار Excel استفاده شد يافته ها: نتايج مربوط به برازش داده ها به مدل كاهش عملكرد- تراكم نشان داد كه افت عملكرد بيولوژيك در بين ارقام گندم كمتر از عملكرد دانه بود، اين امر نشان دهنده حساسيت بيشتر عملكرد دانه به رقابت در مقايسه با عملكرد بيولوژيك ميباشد. ضرايب خسارت نسبي به دست آمده در مدل هاي يك و دو پارامتري سطح برگ نسبي و وزن خشك نسبي علف هرز نشاندهنده قدرت رقابتي بالاتر علف هرز بروموس ژاپني نسبت به ارقام گندم بود. مقايسه مدل هاي مختلف تجربي افت عملكرد نشان داد كه مدل هاي سطح برگ نسبي و وزن خشك نسبي علف هرز به دليل داشتن كمترين مجذور ميانگين مربعات خطا داراي بيشترين كارايي در پيش بيني كاهش عملكرد گندم مي باشند نتيجه گيري: نتايج نشان داد كه علف هرز بروموس ژاپني يك رقيب قوي نسبت به ارقام گندم محسوب مي شود. همچنين افزايش تراكم علف هرز سبب كاهش غيرخطي عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك در ارقام گندم مورد بررسي گرديد. ارقام گندم از نظر حساسيت به تداخل علف هرز با هم متفاوت بودند. مقايسه كارآيي مدل هاي مورد بررسي حاكي از برتري مدل هاي سطح برگ نسبي و وزن خشك نسبي علف هرز نسبت به مدل كاهش عملكرد- تراكم بود. در نتيجه از اين مدل ها مي توان به عنوان معيار مناسبي جهت پيش بيني كاهش عملكرد گندم در شرايط تداخل با علف هرز بروموس ژاپني استفاده نمود.

Background and objectives: Weed management is one of the effective methods to maintain capacitance of production. Weed density is a quantitative effective factor in competition with crop. Recently, in the management of weed communities, instead complete elimination weed of farm, work to recognition and quantitative assessment of the behavior and effects of weed in crop ecosystems. This requires is knowledge of crop-weed properties during the growing season and their interaction and quantify of the competition. So far, several experimental models to express the relationship between crop yield loss in the presence of weed suggested. These models are used to understand concepts such as the intensity of competition and thresholds of weed control. Hence this study was done in order to assess the competition of various densities Japanese borom weed and four varieties of wheat (Hamun, Hirmand, Bolani and Kalak afghani) and prediction of yield loss using experimental models and compare its performance. Materials and Methods: This study was carried out to evaluate empirical models of competition, as based on a factorial arrengment using a rarandomized complete blocks design (RCBD) with four replications at field experiment was conducted at the Chah Nimeh field experiment station University of Zabol, in 2014-2015 growing season. In this experiment Hamun, Hirmand, Bulani and Kalak afghani varieties were planted with density of 400 plants m-2. Simultaneously with planted of wheat, Japanese borom (Boromus japonicus L.) with densities of zero, 100, 150, 200. 250 and 300 plants m-2 were planted. At the end of the growing season, the final harvest of the lower half of each plot was performed by observing the marginal effect and in the area a square meter. To estimate grain yield loss of wheat varieties in different levels of weed density was used of density-yield loss model, one-parameter and two-parameter models of relative weed leaf area and one-parameter and two-parameter models of relative weed dry weight. In this research was used to softwares SAS and Sigmaplot and Excel to analysis of variance and estimation of model parameterse and plot graphs. Results: Our results based on yield loss models confirmed that biological yield decreased less than grain yield (Grain yield was more susceptible).Obtained relative damage coefficients (q parameter) of one and two-parameter models based on relative leaf area and relative dry matter were indicative of high competitive ability of japanese borom than wheat varieties. Comparison of several empirical yield loss models showed that models based on relative leaf area and relative dry matter of Japanese borom with Minimum regression root mean square error, had more efficiency in predict of wheat grain yield loss in compared with yield loss-density model. Conclusions: Overall our results of this study showed that Japanese borom weed is exist a strong competitor to wheat varieties. Also addition of weed density reduced grain yield and biological yield wheat varieties investigated linearly. Wheat varieties were different of sensitivity to weed interference. Compare the performance models was suggested excellence of weed relative leaf area and dry weight relative models to density-yield loss model. As a result of these models can be used to a good measure to predict of wheat yield loss in interference with the Japanese borom weed.