بررسي راهكارهاي ارتقاي فضاي باز مدارس ابتدايي دخترانه از نگاه دانش آموزان (نمونۀ موردي: شهر تبريز)

Reviewing the solutions of improving open spaces in primarygirls’schools from students’perspective (Case study: Tabriz city)

حياط مدرسه به عنوان بخشي از فضاي فيزيكي مدرسه داراي ويژگي‌هايي است كه مي‌تواند تاثيرات قابل توجهي در افزايش ميزان يادگيري، رشد و پرورش دانش‌آموزان داشته باشد. از آنجا كه در چند دهۀ اخير در اكثر مدارس ساخته شده در ايران توجه به حياط مدارس مورد غفلت واقع شده است، ضرورت توجه به اين موضوع را بيان مي‌كند. لذا پژوهش حاضر در پي تاكيد بر اهميت فضاي باز مدارس، جهت بهبود شرايط فعلي با توجه به نيازهاي دانش‌آموزان به عنوان بهره‌برداران اصلي است. در راستاي دستيابي به اين اهداف، با استفاده از روش توصيفي- تحليلي مبتني بر مطالعات كتابخانه‌اي و ميداني، به بررسي 8 مدرسه ابتدايي دخترانه با روش انتخاب تصادفي در شهر تبريز پرداخته شد. در اين مقاله سعي شده از روش‌هاي مشاركتي مانند نقاشي و نگارش، مصاحبه با دانش‌آموزان در مورد خواسته‌هايشان از حياط مدرسه استفاده شود. در مجموع از 280 دانش‌آموز مصاحبه بعمل آمد و نقاشي‌هايشان مورد بررسي قرار‌گرفت. اطلاعات بدست آمده در نرم‌افزار 11MAXQDA كدگذاري‌‌ شده و ميزان اهميت دادن دانش‌آموزان به هر كدام از داده‌ها مشخص گرديد و در‌نهايت براي ارزيابي رضايت مندي آنان از آزمونt زوجي و ويلكاكسون در نرم افزار SPSS استفاده شد. نتايج نشان مي‌دهد تفاوت معني‌داري بين وضعيت حياط مدرسه با وضعيت ايده‌آلشان وجود دارد.‌‌ در نهايت پيشنهادهايي در راستاي ارتقاي كيفيت حياط مدارس ارائه گرديد كه برخي از آنها عبارتند از: افزايش ارتباط بين فضاهاي باز و بسته، حوزه‌بندي عملكردها، استفاده از مصالح انعطاف‌پذير با رنگ‌هاي شاد در كف و جداره، استفاده از مبلمان‌هاي متحرك و سبك.

School yard is a part of the physical space which can have a significant impact on raising the level of learning, growth and education of students. Neglecting these spaces in recent decades represents the necessity of attention to this issue. Therefore, the present study seeks to emphasize the importance of open spaces in schools in order to improve the current conditions of schools according to the needs of students as the main beneficiaries. In order to meet these goals, Using a descriptive-analytical method based on library studies and field studies, eight elementary girls’ schools were randomly selected and studied in Tabriz city. In this paper, it has been tried to use collaborative methods such as drawing, writing, and interviewing students about their expectations of the school's yard. A total of 082students were interviewed and their paintings were examined. The data were coded in MAXQDA11 software and finally, to assess the students’ satisfaction the paired t-test and Wilcoxon test were run using SPSS software. The results indicate that there is a significant difference between the state of the school yard and its ideal state. Finally, some suggestions are provided to improve the quality of the school yards.The findings of the study could be used in designing elementary schools such as: increasing the connection between outdoors and indoors, division of functions, using of the flexible materials with pretty colors on the floor and walls, and using of the flexible furniture.