پديد آورندگان :
پارسامهر، سامان دانشگاه بين المللي امام خميني (ره)، قزوين - گروه توليد و اصلاح نباتات و منابع طبيعي , امينيان، رقيه دانشگاه بين المللي امام خميني (ره)، قزوين - گروه توليد و اصلاح نباتات و منابع طبيعي , حبيب زاده، فرهاد دانشگاه بين المللي امام خميني (ره)، قزوين - گروه توليد و اصلاح نباتات و منابع طبيعي
كليدواژه :
تنش كم آبي , نانو اكسيد آهن , گلرنگ , عملكرد
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: از بين دانه‌هاي روغني كه با شرايط آب و هوايي ايران سازگاري خوبي دارند، گلرنگ به عنوان يك گياه مقاوم به خشكي و شوري و همچنين به علت دارا بودن ارقام مختلف بهاره و پاييزه جايگاه خاصي دارد. تنش‌هاي محيطي از عوامل اصلي كاهنده رشد و نمو و عملكرد گياهان زراعي به شمار مي‌آيند. از ميان تنش‌هاي محيطي، تنش كم آبي از عمده‌ترين خطرات براي توليد موفق محصولات زراعي در ايران و جهان است. يكي از مهم‌ترين كاربردهاي فناوري نانو در زمينه‌هاي مختلف كشاورزي خصوصاً در بخش آب و خاك، استفاده از نانو كودها براي تغذيه گياهان مي‌باشد. عنصر آهن يكي از عناصر ضروري كم مصرف براي تغذيه گياه است. در شرايط كمبود آهن، تعداد رنگدانه‌هاي فتوسنتزي از جمله مقدار كلروفيل برگ كاهش مي‌يابد.
مواد و روش‌ها: به منظور ارزيابي اثر محلول پاشي نانو اكسيد آهن بر عملكرد و برخي از صفات مهم زراعي ژنوتيپ‌هاي گلرنگ در شرايط تنش كم آبي، پژوهشي به صورت فاكتوريل اسپليت بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 3 تكرار در سال 1395 در مزرعه پژوهشي دانشگاه بين المللي امام خميني (ره) انجام شد. فاكتورهاي اصلي شامل آبياري در دو سطح (آبياري كامل و تنش آبي در مرحله گل‌دهي) و محلول‌پاشي نانو اكسيد آهن در دو سطح (مصرف نانو اكسيد آهن و عدم كاربرد آن) و فاكتور فرعي نيز شامل 10 ژنوتيپ گلرنگ (به نام‌هاي گل‌مهر، پديده، گلدشت، صفه، مكزيكي 88، سينا، مكزيكي 11، محلي اصفهان، فرامان و كوسه) بودند.
يافته‌ها: اثر آبياري بر ارتفاع گياه، تعداد دانه در غوزه، تعداد غوزه در گياه و عملكرد دانه معني‌دار شد. اثرات متقابل همه عامل‌ها نيز بر صفات ارتفاع گياه، قطر ساقه اصلي، تعداد شاخه‌هاي فرعي، تعداد دانه در غوزه، تعداد غوزه در گياه و عملكرد دانه معني‌دار بود. ژنوتيپ مكزيكي 88 بيشترين ميزان عملكرد دانه را در شرايط بدون تنش و اعمال نانو اكسيد آهن داشت (499/5 گرم در متر مربع). تجزيه همبستگي نشان داد شاخص برداشت در هر دو شرايط تنش و بدون تنش بيشترين همبستگي را با عملكرد دانه نشان داد. براساس تجزيه خوشه اي در شرايط بدون تنش ژنوتيپ هاي سينا، كوسه، گلدشت و مكزيكي 88 و در شرايط تنش ژنوتيپ هاي فرامان، كوسه و مكزيكي 88 داراي بالاترين عملكرد و اجزاء آن بودند
نتيجه گيري: در اين پژوهش مشخص گرديد كه ژنوتيپ هاي مكزيكي 88 و كوسه از نظر بيشتر صفات، ژنوتيپ هاي مناسبي براي كاشت در هر دو شرايط تنش و عدم تنش بودند
چكيده لاتين :
Background and objectives: Among oilseeds that have a good compatibility with the climatic conditions of Iran, safflower has a special place due to the drought and salinity resistance and also because of having the different spring and autumn varieties. Environmental stresses are the main factors reducing growth and crop yield. Among the environmental stresses, water stress is the main risks for the successful production of crops in Iran and the world. One of the most important applications of nanotechnology in various agricultural fields, especially regarding to the water and soil, is the application of nano-fertilizers to nourish plants. Iron is one the micro elements in plant nutrition. In the condition of iron deficiency, the amount of photosynthetic pigments such as chlorophyll content decreases.
Materials and methods: To evaluate the effect of foliar spraying of nano-iron oxide on yield and some important agronomic traits of safflower genotypes at the low water stress conditions, an experiment was carried out in split factorial based on randomized complete block design with three replications in 2016 at the research farm of Imam Khomeini International University. The main factors include irrigation on two levels (full irrigation and water stress in the flowering stage) and nano-iron oxide spraying on two levels (application and non-application of nano-iron oxide) and sub-factor included 10 genotypes of safflower (Golmehr, Padideh, Goldasht, Sofeh, Mexican88, Sina, Mexican11, Isfahan mahali, Faraman and Kuseh).
Results: The effect of irrigation on plant height, seed number in boll, boll number in plant and seed yield were significant. The effect of fertilizer was significant only on the subsidiary branches number but genotype effect was significant on all traits. The interactions between irrigation and genotype, fertilizers and genotype and among irrigation, fertilizer and genotype were significant on all traits. The interaction between irrigation and fertilizer in most of the traits except 1000 grain weight and harvest index was significant. Mexican genotype (88) had the maximum grain yield (499.5 g m2) in the conditions of non-stress and foliar application of nano-iron oxide. Correlation analysis revealed that harvest index in both normal and stress conditions showed the highest correlation with grain yield. Based on cluster analysis, Sina, Kuseh, Goldasht and Mexican 88 genotypes in non-stress condition and Faraman, Kuseh and Mexican 88 genotypes under stress condition had the highest yield and yield components.
Conclusion: The study showed that, regarding to the most traits, Mexican 88 and Kuseh genotypes were suitable for planting in both stress and non-stress conditions
