كليدواژه :
بهبوددهنده رشد , هيوميك اسيد , كود شيميايي , عملكرد سيب زميني
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: سيب‌زميني، پنجمين محصول كشاورزي در جهان است كه نقش مهمي در تغديه مردم دارد و منبعي سرشار از كربوهيدرات، پروتئين و اسيد آمينه‌هاي ضروري براي انسان به حساب مي‌آيد. اين گياه جزء مهم‌ترين گياهان غده‌اي است. كودهاي شيميايي، نقش اساسي در افزايش عملكرد و كيفيت سيب‌زميني دارند. با اين‌حال، مصرف غير اصولي و بي‌رويه كودهاي شيميايي با مشكلات زيادي از نظر سلامتي و مسائل زيست محيطي و ايجاد آلودگي در منابع آب و خاك همراه است. پژوهش حاضر به‌منظور بررسي اثر بهبود دهنده‌هاي رشد و كودهاي شيميايي بر رشد و عملكرد سيب زميني رقم ميلوا انجام گرديد.
مواد و روش: آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه گنبد كاووس در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1395 انجام گرديد. تيمارها شامل مصرف كودهاي نيتروژن، فسفر و پتاس به ميزان عرف منطقه (100NPK)، مصرف 100NPK + هيوميك اسيد (HMC)، 100NPK + Equilibrate vegetative organic (EVEO)، مصرف كودهاي نيتروژن، فسفر و پتاس به ميزان نصف عرف منطقه (50NPK) + هيوميك اسيد، 50NPK+ EVEO، EVEO به تنهايي و كاربرد هيوميك اسيد به تنهايي بودند. صفات مورد اندازه‌گيري شامل تعداد غده در بوته، وزن تر و خشك غدههاي تك بوته و وزن تر بوته در هكتار، عملكرد بيولوژيك، عملكرد غده سيب زميني و شاخص برداشت بود.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه كاربرد اسيد هيوميك و EVEO همراه با كود شيميايي به‌طور معني‌داري باعث افزايش تعداد غده در هر بوته، وزن خشك غده هر بوته، عملكرد غده، عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت شد، اما تأثير معني‌داري بر وزن بوته در هكتار و وزن خشك تك بوته نداشتند. بالاترين تعداد غده در بوته، وزن خشك غده هر بوته، عملكرد غده، عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت در تيمار 100NPK + EVEO بدست آمد، اگرچه اختلاف معني‌داري با تيمارهاي 100NPK + HMC و 50NPK + EVEO نداشت. كمترين ميزان اين صفات در تيمار 100NPK حاصل شد، ولي تفاوت معني داري با تيمارهاي كاربرد اسيد هيوميك و EVEO به‌تنهايي مشاهده نشد. عملكرد غده در تيمارهاي 100NPK+EVEO، 100NPK+HMC و 50NPK+EVEO به‌ترتيب 64/27، 21/18 و 75/15 درصد نسبت به تيمار كاربرد كود شيميايي 100NPK افزايش يافت.
نتيجه‌گيري: براساس اين نتايج، با كاربرد بهبود دهنده رشد EVEO مي‌توان مصرف كود شيميايي را به ميزان 50 درصد كاهش داد؛ به عبارت ديگر در تيمار 50NPK+EVEO علاوه بر اين كه عملكرد قابل قبول سيب زميني، مقدار كود شيميايي مصرفي نيز نسبت به بقيه تيمارها 50 درصد كمتر بود. همچنين نتايج نشان داد كه بين عملكرد غده در تيمار كود شيميايي و كاربرد تنهاي اسيد هيوميك و EVEO تفاوت معني داري مشاهده نشد. بنابراين، كاربرد اين مواد آلي مي‌تواند با افزايش جذب و كارايي مواد غذايي و به دنبال آن كاهش مصرف كودهاي شيميايي كمك شاياني به كاهش آلودگي‌هاي زيست محيطي كند.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Potato is the fourth most important food crop in the world that plays an important role in people feeding. This crop is a source of carbohydrates, protein and essential amino acids for human being and it is one of the important tuber plants. Low yield of crops in many countries often related to the deficiency of soil nutrients. Chemical fertilizers have an important role in improving yield and quality of potatoes. However, excessive use of chemical fertilizers is associated with many health and environmental problems and pollution in water and soil. This study was conducted to evaluate the effect of fertilizers and growth promoters on potato (cultivar Milva) yield.
Materials and methods: Experiment was conducted at the Agricultural Research Station of Gonbad Kavous University in a randomized complete block design with three replications in 2016. Treatments included the use of nitrogen, phosphorus and potassium to amount of common use of region (100 NPK), 100 NPK + Humic acid (HMC), 100 NPK + Equilibrate vegetative organic (EVEO), the use of nitrogen, phosphorus and potassium at a rate of half of the region convention (50 NPK) + HMC, 50 NPK + EVEO, application of EVEO and HMC alone. Traits of tuber number plant-1, fresh and dry weight of tubers plant-1, plant fresh weight ha-1, biological yield, tuber yield, and harvest index were measured.
Results: Results indicated that application of HMC and EVEO with chemical fertilizers significantly increased tuber number plant-1, tuber weight plant-1, biological yield, tuber yield, and harvest index; but they had no significant effect on plant weight. The highest tuber number plant-1, dry weight of tuber plant-1, biological yield, tuber yield, and harvest index were obtained in 100 NPK + EVEO; although there was no significant difference with treatments of 100 NPK + HMC and 50 NPK + EVEO. The lowest amount of these traits were achieved in the treatment 100 NPK. However, it had no significant difference with treatments of application of EVEO and HMC alone.
Conclusion: Based on these results, the use of EVEO can reduce consumption of chemical fertilizers by 50%. Also, significant difference was not observed between chemical fertilizer treatment (100 NPK) and application of EVEO and HMC alone. Therefore, use of these organic materials can increase the absorption and efficiency of nutrition and consequently reduction of the consumption of chemical fertilizers will help to reduce environmental pollution.
