تأثير قطع آبياري و سيستم هاي مختلف تغذيه اي بر عملكرد و اجزاء عملكرد گلرنگ بهاره در منطقه ياسوج

Effect of irrigation cut-off and different nutritional systems on yield and yield components of spring safflower in Yasouj region

سابقه و هدف: كمبود آب يكي از مهم ترين عوامل كاهش توليد محصولات كشاورزي در مناطق خشك و نيمه خشك دنيا مي باشد. نيتروژن يكي از مهم ترين عناصر غذايي و عامل كليدي در دستيابي به عملكرد مطلوب در محصولات زراعي است. منابع آلي در تلفيق با كودهاي شيميايي مي توانند به حاصلخيزي خاك و افزايش توليد محصول منجر شوند، زيرا اين سيستم اكثر نيازهاي غذايي گياه را تامين كرده و كارآيي جذب مواد غذايي توسط محصول را نيز افزايش مي دهد. بنابراين بررسي تاثير سيستم هاي مختلف تغذيه اي (آلي، شيميايي و تلفيقي) و قطع آبياري بر عملكرد و اجزاء عملكرد گلرنگ ضروري به نظر مي رسد. مواد و روش ها: آزمايش به صورت اسپليت پلات در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار بر گلرنگ بهاره رقم اصفهان-14 اجرا گرديد. عامل اصلي شامل آبياري در چهار سطح (S0: آبياري كامل، S1: قطع آبياري در مرحله ساقه دهي، S2: قطع آبياري در مرحله گلدهي و گرده افشاني و S3: قطع آبياري در مرحله پر شدن دانه) و عامل فرعي شامل سيستم هاي مختلف تغذيه اي در شش سطح (N0: بدون كود، N1: 100 كيلوگرم نيتروژن خالص از منبع اوره، N2: 75 كيلوگرم نيتروژن از منبع اوره + 25 كيلوگرم نيتروژن از منبع كود آلي، N3: 50 كيلوگرم نيتروژن از منبع اوره + 50 كيلوگرم نيتروژن از منبع كود آلي، N4: 25 كيلوگرم نيتروژن از منبع اوره + 75 كيلوگرم نيتروژن از منبع كود آلي و N5: 100 كيلوگرم نيتروژن از منبع كود آلي) بود. در اين آزمايش شاخص سطح برگ، عملكرد، و اجزاء عملكرد و كارايي مصرف آب اندازه گيري شد. يافته ها: نتايج نشان داد كه قطع آبياري در مراحل مختلف رشد تاثير چشمگيري بر صفات اندازه گيري شده داشت؛ به طوري كه در تيمار قطع آبياري در مرحله گل دهي و گرده افشاني، تعداد دانه پر در طبق نسبت به تيمار آبياري كامل 5/21 درصد كاهش يافت. همچنين عملكرد و اجزاء عملكرد در سيستم هاي تغذيه تلفيقي نسبت به سيستم هاي تغذيه شيميايي و آلي بيشتر بود. بيشترين عملكرد دانه در تيمارهاي آبياري S0، S1، S2 و S3 به ترتيب از سيستم هاي تغذيه تلفيقي N2 (7/4291 كيلوگرم در هكتار)، N3 (7/3211 كيلوگرم در هكتار)، N2 (3/2653 كيلوگرم در هكتار) و N2 (4/3603 كيلوگرم در هكتار) به دست آمد. كارايي مصرف آب در تيمارهاي آبياري S1 و S3 در همه سيستم هاي تغذيه اي نسبت به تيمار آبياري S2 افزايش يافت. نتيجه گيري: كودهاي آلي توام با كودهاي شيميايي با تعديل اثرات تنش خشكي منجر به بهبود عملكرد و اجزاء عملكرد گلرنگ در شرايط قطع آبياري گرديد. عملكرد دانه در تيمار آبياري S3 در سيستم هاي تغذيه تلفيقي N2 و N3 مشابه تيمار آبياري كامل (S0) و سيستم تغذيه شيميايي بود. بر اين اساس بايستي اظهار داشت كه در كشت گلرنگ با كاربرد سيستم هاي تغذيه تلفيقي مي توان افت عملكرد ناشي از كمبود آب قابل دسترس در شرايط قطع آبياري در مرحله پرشدن دانه را تا حدودي جبران كرد.

MBackground and objectives: Lack of water is one of the main factors in the reduction of agricultural production at arid and semi-arid regions of the world. Nitrogen is one of the most important nutrients and key factor in achievement to favorable yield in crops. Organic sourceses in combined with chemical fertilizer can lead to soil fertility and increase crop production. Thus it seems necessary investigate the effect of different nutritional systems (Organic, chemical and integrated) and irrigation cut-off on yield and yield components of safflower. Materials and methods: The experiment was done on spring safflower (Isfahan-14 cultivar) as slit-plots arranged in a randomized completed block design with three replications. The main plot were including irrigation at the four levels (S0: full irrigation, S1: irrigation cut-off at the stem elongation stage, S2: irrigation cut-off at the flowering and anthesis stage and S3: irrigation cut-off at the grain filling stage) and subplot including different nutritional systems in the six levels (N0: no fertilizer, N1: 100 kg pure nitrogen from urea, N2: 75 kg pure nitrogen from urea+25 kg nitrogen from organic manure, N3: 50 kg pure nitrogen from urea+50 kg nitrogen from organic manure, N4: 25 kg pure nitrogen from urea+75 kg nitrogen from organic manure and N5: 100 kg nitrogen from organic manure) (Organic manure was used poultry manure). This experiment was measured LAI, yield, yield components and water use efficiency. Results: The obtained results indicated that irrigation cut-off at different growth stages had significant effect on measured traits; so at treatment of irrigation cut-off at the flowering and anthesis stage, number of fill grain per head than full irrigation treatment decreased 21.5 percent. Also yield and yield components at integrated nutritional systems were more than chemical and organic nutritional systems. The highest grain yield at full irrigation, irrigation cut-off at the stem elongation stage, irrigation cut-off at the flowering and anthesis stage and irrigation cut-off at the grain filling stage treatments was obtained from integrated nutritional systems of N2 (4291.7 kg ha-1), N2 (3211.7 kg ha-1), N2 (2653.3 kg ha-1) and N2 (3603.4 kg ha-1), respectively. The weater use efficiency at the S1 and S3 treatments in the all nutritional systems increased than S2 treatment. Conclusion: Use of organic manures in combined with chemical fertilizers by moderating the effects of drought stress led to improvement yield and yield components of safflower under irrigation cut-off conditions. Therefore grain yield at S2 treatment in different nutritional systems of N2 and N3 was similar treatment of full irrigation and chemical nutritional system. Based on obtained results can stated that in safflower planting can by irrigation cut-off at grain filling stage and application of integrated nutritional systems somewhat compensated the decline caused by lack of available water.