ارزيابي تاثير تنش شوري بر تجمع املاح و عملكرد كمي و كيفي ارقام بهاره ي كلزا

quantitative and qualitative yield of spring rapeseed cultivars

شوري خاك از عوامل مهم محدود كننده­ ي توليدات كشاورزي است. شوري با تأثير بر پتانسيل اسمزي محلول خاك و جذب و انباشتگي يون هاي معدني، بسياري از فرآيندهاي فيزيولوژيكي و مرفولوژيكي گياه را تحت تأثير خود قرار مي‌دهد. به منظور ارزيابي تأثير تنش شوري بر برخي صفات فيزيولوژيكي هشت رقم كلزاي بهاره، اين آزمايش در گلخانه­ ي تحقيقاتي دانشگاه ياسوج به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه­ ي كاملاً تصادفي با سه تكرار به اجرا درآمد. چهار سطح شوري شامل 1/92 (شاهد)، 9/87، 19/6 و 21/94 دسي‌زيمنس بر متر (حاصل از كلريد ‌سديم و كلريدكلسيم با نسبت 20 به 1 مولي، در محلول هوگلند) به عنوان عامل اول و ارقام به عنوان عامل دوم (ارقام Hyola 330، PP-401-15E، Rgsoo، Oftion 500، Hyola 60،Hyola 401، PP-308-8، PP-401-16) در نظر گرفته شدند. در طي رشد، غلظتK+، Na+، Ca2+ ، Mg2+، نسبت+K به+Na برگ، عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه و درصد روغن اندازه‌گيري شدند. نتايج نشان داد كه همراه با افزايش شوري، غلظت+ K ، نسبت+K به+Na ، عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه و درصد روغن دانه كاهش يافت. اما در مقابل، با افزايش شوري غلظت+Na ، غلظت Ca2+ و غلظت Mg2+ افزايش يافت. ارقام با عملكرد دانه ­ي بالاتر (ارقام Hyola 60 و Hyola 330)، به صورت معني‌داري داراي غلظت كمتر يون هاي Na+ ، Ca2+ و Mg2+ و غلظت بالاتر+ K و نسبت بالاي+K+/Na برگ بودند. در مجموع در بين ارقام مورد آزمايش به ترتيب ارقام Hyola 60 و Hyola 330 با عملكرد بيشتر به عنوان ارقام متحمل‌‌تر در برابر شوري و ارقام PP-401-15E و Oftion 500 به عنوان ارقام حساس نسبت به شوري ارزيابي شدند.

Dry land salinity is one of the major problems affecting agricultural products. The main consequences of plant exposure to salt stress are water deficit and ion excess, which lead to several morphological and physiological changes. In order to evaluate the effect of Salinity on some physiological characteristics of 8 spring rapeseed cultivars, an experiment was conducted in the greenhouse at Yasouj University as a factorial in a complete randomized design with three replications. The first factor includes four salinity levels (1.92 (as control), 9.87, 19.6 and 21.94 dSm-1 (NaCl and CaCl2 with ratio 20 to 1 in Hoagland solution)) and the second one includes eight cultivars (PP-308-8, PP-401-16, Hyola330, Hyola60, Hyola401, Rgsoo, Oftion500 and PP-401-15E). Leaf K+, Ca2+, Na+ and Mg2+ concentration and K+ to Na+ ratio, biological yield, grain yield and oil percentage were measured. Results showed that with increasing salinity levels, leaf K+ concentration, K+ to Na+ ratio, biological yield, grain yield and percent oil significantly decreased, but leaf Na+ and Mg2+ increased. High grain yield cultivars (Hyola 60 and Hyola 330) had significant lower concentration of Na+, Ca2+ and Mg2+ and higher leaf K+ concentration and K+/Na+ ratio. In summary, Hyola 60 and Hyola 330 cultivars that had higher yield than the other cultivars were the most tolerant and PP-401-15E and Oftion500 cultivars were as the most sensitive cultivars to salinity respectively.