ارزيابي شاخص هاي تحمل به تنش شوري حاصل از نسبت هاي آنيوني كلر به سولفات و كود نيتروژن در جو رقم نصرت (.Hordeum vulgare L.)

Evaluation of salinity stress tolerance indices derived from Cl/SO4 anionic ratios and nitrogen fertilizer in barley (Hordeum vulgare L. var. Nosrat)

تنش شوري، نقش مهمي در كاهش توليد محصولات زراعي دارد. سميت آنيون هاي كلر و سولفات در آب و خاك عامل اصلي كاهش رشد و عملكرد بيشتر گياهان است. براي ارزيابي شاخص هاي تحمل و حساسيت به كلر و سولفات آب آبياري و همچنين تاثير كود نيتروژن بر عملكرد گياه جو، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار درشرايط گلخانه انجام شد. شاخص هاي كمي مقاومت به تنش نظير ميانگين توليد، شاخص تحمل، ميانگين هندسي توليد، شاخص حساسيت به تنش، نسبت كاهش عملكرد و شاخص تحمل به تنش محاسبه شد. نتايج نشان داد كه شاخص تحمل به تنش همبستگي مثبت و بسيار معني داري با عملكرد دانه و بيوماس داشت. بررسي معادلات عملكرد دانه و بيوماس با شاخص تحمل به تنش نشان داد كه تاثير آنيون كلر نسبت به سولفات در كاهش مقاومت گياه به تنش شوري بيشتر بود. همچنين نسبت هاي آنيوني 1 : 3 و 1 : 2 كلر به سولفات در عملكرد دانه و نسبت هاي 1 : 2 و 1 : 1 كلر به سولفات در بيوماس گياه بيشترين مقاومت نسبت به تنش شوري را در مقايسه با شرايط مطلوب ايجاد نمودند.

Salinity stress has an important role in reducing crop production. Chlorine and Sulfate toxicity in waters and soils are the main factor in reducing growth and yield of most of plants. Tolerance and sensitive indices related to Cl and SO4 in irrigation water and effect of nitrogen fertilizer on barley yield was evaluated in a factorial experiment based on completely randomized design with three replications, under greenhouse condition. Quantitative indices of stress tolerance such as mean productivity (MP), tolerance index (TOL), geometric mean productivity (GMP), stress susceptibility index (SSI), reduction yield ratio (Yr) and stress tolerance index (STI) were calculated. Results showed that STI had a positive and high significantly correlation with grain yield and plant biomass. Correlation of grain yield and plant biomass with STI index showed that the negative effect of Cl anion was more than SO4 in barley tolerance to salinity. Also Cl/SO4 anion ratios 1:3 and 1:2 in grain yield and 1:2 and 1:1 in plant biomass imposed highest tolerant in salinity compared to non stress conditions.