تاثير مداخله برنامه آموزشي مبتني بر الگوي شناختي - اجتماعي بر فعاليت بدني در دختران نوجوان

The Effect of a Social Cognitive Theory-based Educational Intervention on the Physical Activity of Female Adolescents

زمينه و هدف‌: گرايش به سمت زندگي بي‌تحرك در تمام گروه‌هاي سني و به‌خصوص در بين دختران گزارش‌شده است. اين مطالعه با هدف تعيين ميزان تأثير الگوي آموزشي شناختي اجتماعي بر فعاليت بدني دانش‌آموزان دختر دوره اول متوسطه در سال 1392 اجرا شد. مواد و روش‌ها‌: اين پژوهش يك مطالعه كارآزمايي ميداني شاهددار تصادفي است كه با مشاركت 132 دانش‌آموز دختر دوره اول متوسطه در دو گروه آزمون (64 نفر) و شاهد (68 نفر) با ميانگين سني 1±13 سال انجام شد. ابزار جمع‌آوري داده‌ها پرسشنامه جمعيت‌شناختي، پرسشنامه سنجش فعاليت بدني و پرسشنامه سازه‌هاي انتخابي الگوي شناختي-اجتماعي تأثيرگذار بر فعاليت بدني بود. تجزيه‌وتحليل داده‌ها با استفاده از SPSS 22 و روش‌هاي آمار توصيفي و آزمون رگرسيون خطي چندگانه با سطح اطمينان 95 % انجام گرديد. يافته‌ها‌: افزايش معناداري در مقادير سازه‌هاي منتخب شناختي-اجتماعي (عوامل محيطي، توانايي رفتاري، انتظار پيامد، ارزش پيامد، يادگيري مشاهده‌اي، تقويت و خودكارآمدي) در زمينه فعاليت بدني پس از مداخله آموزشي در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد بود (p < 0.001). نتيجه رگرسيون خطي چندگانه نيز نشان داد كه در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد ميانگين فعاليت بدني روزانه و هفتگي به ترتيب 70/14 و 263/34 دقيقه افزايش يافت. نتيجه‌گيري‌: اجراي برنامه آموزشي مبتني بر الگوي شناختي-اجتماعي تأثير مثبتي در ارتقاء فعاليت بدني دختران نوجوان داشته است.

Background and objective: Reports have revealed a growing tendency towards sedentary lifestyles in all age groups, especially among female adolescents. This study aimed to determine the influence of a social cognitive theory (SCT)- based educational intervention on the physical activity of secondary school students in 2013. Materials and methods: This randomized, controlled field trial was conducted on 132 second- and third-year high school female students. The subjects were divided into control and intervention groups- 68 students with an average of 13 ± 1 years of age in each group. Data collection tools included demographic, physical activity, and SCT-based questionnaires. For data analysis, descriptive statistics were calculated and regression test was performed using SPSS 22 through descriptive statistics and multiple linear regression with 95% confidence interval. Results: In the intervention group, a significant increase was observed in the mean scores of selected SCT concepts (environmental factors, behavioral capacity, outcome expectation, expectancies, observational learning, reinforcement, and self-efficacy), affecting physical activity (p < 0.001). Multiple linear regression in the intervention group showed that daily and weekly physical activity increased to 70.14 and 263.34 minutes, respectively. Conclu sion: SCT-based educational intervention has a positive impact on the physical activity of female adolescents.