تبيين ويژگي‌هاي يك برنامه مدرسه‌محور براي ارتقاء فعاليت جسماني در نوجوانان و ارايه چارچوب مداخله‌اي: يك مطالعه كيفي

Characteristics of a School-Based Program to Promote Physical Activity in Adolescents and Interventional Framework: a Qualitative Study

زمينه و هدف: كم‌تحركي با شيوه زندگي سالم مغايرت داشته و در گروه‌هاي سني مختلف به ويژه نوجوانان رو به فزوني است. براي پياده‌سازي هر برنامۀ تندرستي بايد درك عميقي از زندگي آن برنامه داشت. هدف از اين مطالعه شناسايي خصوصيات يك برنامۀ مداخله‌اي مدرسه‌مدار براي ارتقاء فعاليت جسماني در نوجوانان از ديدگاه ذي‌نفعان اعم از كارشناسان و مسئولين امر سلامت دانش‌آموزي، دانش‌آموزان و والدين آنهاست. مواد و روش ها: مطالعه به صورت كيفي و از طريق مصاحبه و بحث‌گروهي متمركز با دانش آموزان و والدين آنها و طيف‌هاي متفاوتي از كارشناسان وزارت‌خانه‌ها و صاحبنظران برنامه‌هاي بهداشتي در سطح كلان انجام پذيرفت.4 بحث گروهي متمركز با دانش‌آموزان و والدين آنها، تعداد 24 مصاحبه با كارشناسان وزارت‌خانه هاي درگير در امر سلامت دانش‌آموزي و تعداد 6 مصاحبه با صاحبنظران برنامه‌هاي بهداشتي در سطح كلان انجام شده و داده ها هم با روش تحليل محتوا آناليز شد. يافته ها: نتايج اين مطالعه به دو بخش تقسيم شد: الف) مشكلات موجود و خصوصيات يك برنامۀ مداخله‌اي مدرسه مدار براي ارتقاء فعاليت جسمي از ديدگاه دانش‌آموزان، والدين و كارشناسان وزارت‌خانه‌ها ؛ ب) چگونگي اجرا و فرايند ادغام اين برنامه در سيستم بهداشتي مدارس از ديدگاه سياستگذاران و استادان. در مجموع در بخش الف 3 گروه و 28 تم و در بخش ب نيز 2 گروه و 22 تم شناسايي شد. مشكلات مديريتي وكمبود منابع مالي و انساني از مشكلات اصلي نظام فعلي مدارس عنوان شد. يافته‌هاي مطالعه بر اهميت افزايش ساعت زنگ ورزش و هدفمندسازي آن، به‌كارگيري نيروي متخصص و استعداديابي در مدارس، برگزاري كلاس‌هاي فوق‌برنامه در روز پنج‌شنبه و درگير كردن والدين در فعاليت‌هاي جسماني فرزندانشان تأكيد مي‌كرد. نتايج حاصل از مصاحبه با استادان و سياستگذاران امر سلامت دانش‌آموزي منجر به شناسايي يك چارچوب بيست مرحله‌اي براي پياده‌سازي برنامۀ مداخله‌اي شد. نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه حاكي از كمبود شديد منابع مالي و انساني در مدارس و وجود نداشتن برنامه‌اي منسجم و نظام‌مند براي ارتقاء فعاليت جسماني در مدارس بود. مي‌توان از چارچوب شناسايي شده براي پياده‌سازي ساير مداخلات سلامت در مدارس نظير بهبود وضعيت تغذيه استفاده كرد.

Background and Objective: Lack of exercise is inconsistent with healthy lifestyle. In recent years, it has increased in different age groups, particularly in children and adolescents. To implement any health program, we should have a deep understanding of the health program. This study aimed to recognize characteristics of a school-based program for promoting physical activity in adolescents from the perspective of experts and health authorities, as well as student and parent’s overviews. Also, implementation and integration of this program was investigated by faculty members and connoisseurs' perspectives Methods: The qualitative study was performed through in-depth interviews and Focus group discussion (FGD) on faculty members, experts of different ministries and students and parents. Overall, 24 experts, and 6 faculty members and connoisseurs participated in the study. Also, four FGD including students and parents, were held. The findings were examined using content analysis. Results: The results were divided into two parts: A) Existing problems and characteristics of a school-based intervention program for promoting physical activity from the perspective of students, parents and experts of different ministries B) Implementation and integration of the program by faculty members and connoisseurs' perspectives. Totally, we identified 3 categories and 28 themes from section A, and 2 categories and 22 themes from section B. Problems such as management problems, shortage of human and financial resources, were detected as the current problems of schools. The findings emphasized on the importance of coordinated physical activity hours, using experts and talent detectors in schools with extra hours on Thursdays and the parents’ engagement in children’s activities. The results of the interviews with faculty members and health authorities led to identify a twentieth-stage framework for implementing the program. Conclusion: The results indicated a severe lack of human and financial resources, and a coherent and systematic program to promote physical activity in schools. The identified framework can be used for implementing other health interventions.