رابطۀ مهاجرت ورودي و خروجي كل و تحصيل‌كرده با رشد اقتصادي: مطالعه‌اي ميان كشوري

يكي از مهمترين عوامل رشد اقتصادي سرمايه انساني است كه طي چند دهه گذشته با بروز پديده مهاجرت به شدت تحت تاثير قرار گرفته است. هدف اين مقاله بررسي تاثير مهاجرت بر رشد اقتصادي كشورها و آزمون نظريه‌هاي سنتي و جديد مهاجرت، در طي دوره زماني 1965 تا 2015 با استفاده از داده‌هاي تابلويي بين كشوري، با در نظر گرفتن داده­ هاي 180 كشور است. در اين مقاله، مهاجرت به سه صورت مهاجران وارد شده، كل مهاجران خارج شده و مهاجران خارج شده تحصيل كرده مد نظر قرار مي‌گيرد. يافته‌هاي پژوهش بيانگر اين است كه وارد شدن مهاجران بدون در نظر گرفتن سطح تحصيلات، تأثير منفي بر رشد اقتصادي دارد. ولي اثر متقاطع كشورهاي در حال توسعه و وارد شدن مهاجران مثبت است. خارج شدن مهاجران، بدون در نظر گرفتن سطح تحصيلات آنان بر رشد اقتصادي كشور مبدا تاثير منفي و معني‌دار دارد. ولي در نظر گرفتن متغير نسبت وجوه ارسالي نيروي كار به توليد ناخالص داخلي باعث مي‌شود كه تأثير منفي معنادار نباشد كه مي‌تواند تأييدي بر نظريه‌هاي جديد درباره آثار مهاجرت باشد. همچنين خارج شدن مهاجران تحصيل كرده اثر منفي بر رشد اقتصادي دارد و در اين حالت حتي در نظر گرفتن وجوه ارسالي مهاجران نيز از آثار منفي ياد شده نمي‌كاهد.