رتبه‌بندي توليد محصولات كشاورزي با رويكرد تصميم‌گيري چندشاخصه فازي (مطالعه موردي: منطقه آذربايجان‌غربي)

Ranking of Agricultural Production using Decision Making Approach Fuzzy multi-attribute : Case Study of West Azarbayjan

كشاورزي به معني راه و روش استفاده از منابع آب­ و خاك، نيروي انساني، فناوري، انرژي و غيره براي برطرف كردن نيازهاي انسان همواره در همه زمان‌ها پايه و اساس بسياري از تغييرات اقتصادي، اجتماعي، سياسي و فرهنگي در سرتاسر جهان بوده و هست. در كشور ايران، استان آذربايجان­ غربي به قطب برتر كشاورزي كشور در دهه 90 تبديل شده و با توليد نزديك به شش درصد از توليدات كشاورزي در زمينه توليد بسياري از محصولات كشاورزي، رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. هدف از اين پژوهش، تدوين چارچوبي براي ارزيابي و رتبه­ بندي محصولات كشاورزي با توجه به شاخص ­هاي ممكن براي كشت هر محصول و با بهره­ گيري از روش­هاي تصميم­ گيري چند معياره با رويكرد فازي و آزمودن آن در چارچوب اجراي يك مطالعه موردي براي توليد بهينه محصولات كشاورزي است. به اين منظور دو منطقه كشاورزي شهرستان­هاي مهاباد و مياندو آب واقع در جنوب استان آذر بايجان ­غربي را جهت بررسي انتخاب شده است. روش رتبه­ بندي بر اساس تشابه­ راه ­حل ايده ­آل (تاپسيس) با رويكرد فازي به عنوان يكي از بهترين روش­هاي تصميم‌گيري چند معياره فازي شناخته شده است كه در اين مقاله جهت اولويت­ بندي توليد محصولات كشاورزي استفاده شده است. نتايج اين پژوهش نشان مي­ دهد كه اين روش يكي از مفيدترين روش­ها در راستاي رتبه­بندي محصولات كشاورزي بر حسب اولويت است.

Iran's West Azerbaijan province has been become to superior pole of the agriculture and it is producing about 6 percent of the country's agricultural production and is the first province in the term of agricultural production in the country. The ultimate aim of the present research is to make a framework for evaluation and ranking of agricultural products according to the possible indicators for each product using multi-criteria decision techniques by fuzzy approach and its examination in a case study in order to optimize the production of agricultural products. Therefore we have selected two agricultural areas of Mahabad and Miandoab in the south of West Azerbaijan province. Ranking technique based on similarity to ideal solution with fuzzy approach rankings has been known as the best method of multiple-criteria fuzzy decision technique. It sounds that this technique is one of the most useful methods in term of the ranking of agricultural products according to priority; although of regional planners have used different methods to prioritize agricultural products.