تجمع فلزات سنگين در كبد و عضله سياه ماهي (Capoeta capoeta) رودخانه سرداب‌رود استان مازندران و تأثير آن بر سلامت انسان

Accumulation of zinc and cadmium in the liver and muscle of black fish of Sardab-Rood Freshwater and its effect on human health

در اين مطالعه غلظت روي و كادميوم در كبد و عضله سياه ماهي (Capoeta capoeta) رودخانه سرداب رود استان مازندران در بهار 1393 اندازه ­گيري شد. به‌وسيله دستگاه شوك الكتريكي از 5 ايستگاه منتخب 12 نمونه ماهي صيد شد. بافت عضله و كبد ماهي­ ها پس از آماده‌سازي و هضم شيميايي با دستگاه جذب اتمي SHIMADZU آناليز شدند. بيش­ترين تجمع فلزات كادميوم و روي در پايين­ دست رود و به ترتيب در ايستگاه 4 و 5 و كم­ترين تجمع فلزات در ايستگاه شماره 1 بود. در كبد سياه ماهي بيش­ترين تجمع فلزات كادميوم و روي به ترتيب در ايستگاه 4 و 1 و كم­ترين ميزان در ايستگاه 1 و 4 مشاهده شد. به‌ طوركلي غلظت فلزات سنگين در نمونه­ هاي برداشت‌شده از پايين­ دست رودخانه بيش­تر از نمونه­ هاي برداشت‌شده از مناطق مياني و بالادست بود. بررسي واريانس ­ها طبق آزمون leven نشان داد كه فلز كادميوم و روي در عضله سياه ماهي داراي واريانس­ هاي يكنواخت بودند (0/05˃P). هم­چنين بررسي واريانس ­ها در مورد بافت كبد سياه ماهي نشان داد كه كادميوم داراي واريانس­ هاي غيريكنواخت (0/05≤p) و فلز روي داراي واريانس­ هاي يكنواخت بود­ مطابق نتايج حاصله تجمع هر دو عنصر در كبد سياه ماهي بيش­تر از عضله است (0/05 ≥p). بر اساس آزمون آنوا، تفاوت معني‌داري بين غلظت فلزات سنگين كادميوم و روي در بافت‌هاي موردمطالعه وجود داشت (0/05˃p). ميزان فلزات سنگين در بافت ماهيچه سياه ماهي از حد مجاز استاندارد WHO و FAO كم­تر بود. مقايسه نتايج به‌دست‌آمده با استاندارد­هاي FAO و WHO نشان داد كه غلظت كادميوم در كبد برخي نمونه‌ها بالا­­تر از حد استاندارد مي­ باشد كه با توجه به اين­كه كبد عضو خوراكي ماهي نيست لذا مصرف اين ماهي ريسك سلامتي براي انسان ايجاد نخواهد كرد.

Measuring the concentration of zinc and cadmium in the liver and muscle of black fish (Capoeta capoeta) of Sardabrood River (Mazandaran province) was conducted in spring of 1393. Fish samples were collected by using an electric shock from five selected stations. Muscle and liver tissues were analyzed by atomic absorption after preparation and chemical digestion. The highest accumulation of cadmium respectively in the stations 4 and 5 and the lowest concentration of metals in Station 1. The highest accumulation of cadmium in the liver of black fish respectively was in the stations 4 and 1 and the lowest was in Station 1 and 4, respectively. Checked variance based on Levene's test showed that cadmium in fish muscle tissue is on a constant variance (P> 0.05). variance based on the test leven black fish liver tissue showed that cadmium is a heterogeneous variance (P≤0.05) and zinc has been uniform variance (P> 0.05). Results of the sample analysis showed that heavy metal accumulation in the liver both black fish is more than muscle (P≤0.05). According to One Way ANOVA, significant difference was seen between the concentrations of cadmium and zinc in tissues (P> 0.05). The black fish heavy metals in muscle tissue are lower than the permissible limit of WHO and FAO standards.