ارزيابي اثرهاي جانبي رفاهي برداشت بي‌رويه از آب‌هاي زيرزميني (مطالعه موردي ذرت‌كاران دشت ارزوئيه كرمان)

Assessing the Welfare Externalities of Excessive Groundwater Withdrawals (Case Study: Kerman-Corn Farmers of Orzouiyeh Plain

دشت ارزوئيه مهم‌ترين و بزرگ‌ترين قطب توليد محصولات زراعي استان كرمان است. منبع اصلي تأمين آب در اين دشت، منابع آب زيرزميني هستند كه متأسفانه به دليل برداشت بيش از حد، سطح ايستايي آب بسيار كاهش يافته و اثرات جانبي اقتصادي و محيط زيستي فراواني را نيز بوجود آورده است. هدف اين مطالعه، برآورد مقدار كاهش رفاه اجتماعي ذرت‌كاران ناشي از كاهش سطح آب زيرزميني در دشت ارزوئيه است. براي اين منظور، ابتدا تابع توليد و هزينه توليد ذرت برآورد شد و سپس با تشكيل تابع رفاه، اثرات رفاهي نسبت به تغييرات سطح ايستايي آب مورد بررسي قرار گرفت. داده‌هاي مورد نياز از راه مصاحبه با 151 كشاورز اين منطقه در سال زراعي 94-1393 و هم‌چنين، سازمان جهاد كشاورزي و شركت آب منطقه‌اي استان كرمان بدست آمد. نتايج مطالعه نشان دادند كه به ازاي يك متر كاهش سطح آب زيرزميني در اثر برداشت‌هاي بي‌رويه، رفاه كشاورزان به مقدار 72/3 ميليون ريال كاهش مي‌يابد و كل كاهش رفاه دشت ارزوئيه ناشي از كسري مخزن، 58/3 ميليارد ريال مي‌باشد، كه اين رقم قابل توجه است. هم‌چنين، كاهش رفاه براي هر مترمكعب آب 730 ريال به‌دست آمد. با توجه به نتايج، پيشنهاد مي‌شود با اعمال سياست‌هايي نظير قيمت‌گذاري آب، فرهنگ‌سازي مصرف و افزايش مشاركت كشاورزان در مديريت منابع زيرزميني، از برداشت بيش از حد منابع آب زيرزميني جلوگيري كرد.

Orzooiyeh plain is the most important and the largest crop production in Kerman province in Iran. The main sources of water supply in the plain are groundwater resources and unfortunately their excessive extraction has declined water table and created economical and environmental externalities. The aim of present study is estimation of the effect of ground water tables decline on welfare of farmers. For this purpose, first, production and cost functions of corn and then welfare function was estimated and Welfare changes were calculated in respect to changes in groundwater table. The required data and information were obtained through interviews with 151 farmers in the area in cropping year 2014-15 and Agriculture Organization of Kerman and Kerman Regional Water Authority. Results of this study showed that per one meter drop in water ground water table due to excessive withdrawals, welfare of farmers reduce to the amount of 72.3 million rials and total of welfare reduction of Orzouiyeh plain due to aquifer deficit is 58.3 billion rials.