تعيين عمر اقتصادي نخلستان‌هاي رقم ساير در اهواز

Determination of Economic life of varieties of palms "Sayer" in Ahwaz

بالا بودن سن نخلستان‌ها يكي از چالش‌هاي مهم بخش خرماي كشور بشمار مي‌آيد. اين پژوهش با هدف تعيين سن بهينه جايگزيني نخل‌هاي فرسوده در نخلستان‌هاي رقم تجاري ساير (استعمران) در منطقه اهواز انجام گرفت. داده‌هاي مورد نياز از راه منابع اسنادي، پژوهش پيمايشي و تكميل پرسش‌نامه به‌صورت مصاحبه حضوري گرد‌آوري شد. بمنظور تعيين سن بهينه جايگزيني نخل‌ها از رهيافت فارس استفاده شد. در اين پژوهش دو سناريو تعريف شد. در سناريوي نخست يا در وضعيت معمولي، نرخ بهره برابر با سود بانكي و در سناريوي دوم يا وضعيت تورمي، نرخ تورم + 4% به‌عنوان نرخ بهره در نظر گرفته شد. نتايج بدست آمده نشان داد كه در سناريوي نخست سن بهينه جايگزيني اين رقم برابر با 38 سال است. بر اساس آناليز حساسيت، با تغيير پارامترهاي قيمت و هزينه به ميزان 10% و 20%، سن جايگزيني تقريباً به‌صورت مشابه، ولي در جهت مخالف تغيير مي‌يابد. در سناريوي دوم نيز، نتايج نشان داد كه جايگزين كردن نخل در هيچ سني مقرون‌به‌صرفه نيست. در اين شرايط كشاورز براي سوددهي اقتصادي يا گريز از زيان‌هاي سرمايه‌گذاري، از جايگزيني نخل‌هاي پير رقم ساير اجتناب خواهد كرد. در اين شرايط به دليل اهميت بخش كشاورزي در اقتصاد ملي و جايگاه نخل ­داري در اشتغال‌زايي و اقتصاد منطقه، نقش دولت به گونه مشخص در حمايت از نخل­ دار و جلوگيري از مهاجرت روستائيان به شهرها، چه به‌صورت افزايش آگاهي در اين زمينه و چه به‌صورت حمايت مالي در جهت افزايش بهره‌وري نخلستان همچون جايگزيني رقم ساير با ساير ارقام پربازده بسيار مهم است.

Increase of old orchards is an important challenging issue in Iran’s date palm sector. This study has conducted in order to determine the optimal replacement age of date palms of commercial cultivar of Sayer (Estaomran) in Ahwaz region. General survey based on stratified random sampling with interview forms and library studies used to collect the data needed to achieve the research objectives and Faris approach was used to determine the date palm optimal replacement age. Two scenarios were defined and studied in this research. inser‎t rate has been set equal to normal baking insert rate for the first scenario while normal insert rate +4% for the second scenario. Results showed that in the first scenario, optimal replacement age of Sayer palms in Ahwaz region is 38 years. Sensitivity analysis showed that with 10% and 20% change in product price and production costs, replacement age is changing almost the same but inversely. Replanting Sayer palms found not cost-effective at any age in the second scenario. Encountering this condition, growers reject replacing their old palms to avoid loss of investment. In this condition the government role is important in supporting date growers through increase of growers’ knowledge or financial aids for enhancement of orchards productivity like replacing Sayer palms with other higher-yielding varieties due to the importance of date palm sector in national economy and regional employment.