كلام متمكّن و كلام مغلوب در سخنان شيخ ابوالحسن خرقاني

The Conscious and Unconscious Speech in the Words of Sheikh Abul Hasan khareghani

در يك تقسيم‌بندي نوين، سخن منثور صوفيانه به دو گونه متمكّن و مغلوب تقسيم شده كه تنها شباهت اين دو گونه كلام، داشتن زمينۀ عرفاني است. قلمرو دانش رسمي و علم اصطلاحي صوفيان كه آموختني و حاصل دانش قراردادي آن‌ها مي‌باشد، كلام متمكّن و قلمرو تجربه‌هاي شهودي و دريافت‌هاي دروني كه مولود معرفت شخصي و بي‌خويش‌نويسي و نگارش خودكار ميباشد، كلام مغلوب ناميده مي‌شود. شيخ ابوالحسن خرقاني، عارف آزاد انديش ايراني در اواخر قرن چهارم و اوايل قرن پنجم هجري از جمله اولين مغلوب‌كلامان عرصه ادبيات صوفيانه است كه در اين پژوهش سخنان و گفته‌هاي بر جاي ‌مانده از وي در كتاب نورالعلوم و ساير كتب صوفيه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است و ويژگي‌هاي كلام مغلوب در قالب: دريافت شخصي، فعل نگارش (بي‌خويش‌نويسي)، تناقض‌گويي، ايدئولوژي و قطب استعاري زبان بررسي مي‌گردد. نتيجه اين نوشتار نشان از آن دارد كه سخنان شيخ ابوالحسن خرقاني در دسته آثار مغلوب نثر صوفيانه فارسي قرار مي‌گيرد.

In a recent classification, Sufism prose is classified into two types: Motamakken and Maghlub which are only similar in being mystique. Motamakken discourse is about official knowledge of Sufis that can be learnt and is the result of their conventional knowledge; Maghlub discourse discusses intuitive experiences and inner insights that result from personal knowledge, selfless writing, and automatic writing. Sheikh Abul hasan khareghani is one of the first unconscious speeches in the field of Sufia literature that in this research‚ using descriptive - analytic style‚ his recorded speeches in the books of Noorololoom and other sufia books are analyzed. The unconscious speech characters ties are examined in the forms of: personal perception‚the verb of writing (not-self writing)‚ contradictory statements‚ ideology and metaphoric pivot.The conclusion of this writing shows that the speech of Sheikh Abul hasan khareghani is placed in the category of the unconscious works of the Persian sufia prose.