تأثير پذيري فروغي بسطامي از حافظ شيرازي در غزل عارفانه

The Impression of Hafiz’ Ghostic Sonnets on Forughi Bastami

فروغي بسطامي از شاعران قرن سيزدهم هجري است و در هنر غزل سرايي در صف بزرگ‌ترين غزل سرايان عصر قاجار محسوب مي‌شود. وي مدتي از عمر خود را به مدح شاهزادگان قاجاري گذرانيد و سپس شاعر دربار ناصرالدين شاه شد. استغراق در آثار و احوال عارفاني چون بايزيد بسطامي و منصور حلّاج، سبب تغيير احوال او و اختيار زندگي درويشي شد. فروغي شاعر دورۀ بازگشت ادبي است و نقش مهمي در احياي سنت شاعري استادان پيشين دارد. اصل و مبناي شاعري او تقليد از روش شاعران برجستۀ سبك عراقي، سعدي و حافظ، است. زبان غزليات فروغي فصيح، ساده و روان است. فروغي بسطامي در غزليات عارفانۀ خود، در پرداختن به مفاهيمي چون عشق آسماني و روحاني، ترجيح عشق بر زهد و پارسايي، رند و جبرگرايي و برخي اصطلاحات عرفاني با حافظ اشتراك فكري دارد. مقالۀ حاضر با تكيه بر ذكر نمونه‌ها و شواهد مستند و متناسب به كيفيّت تأثير پذيري فروغي بسطامي از حافظ، در برخي از مفاهيم عرفاني پرداخته است.

Forughi Bastami is one of the poets of the thirteenth century AD, and his style of lyricism is in line of the lyricism of the Qajar era. He spent some of his lifetime to praise Qajar princes, and later, became a poet in Nassser-a-Din Shah court. Submergence in the works of mystics such as Bayazid Bastami and Hallaj, changed his morale, and made him live a life of a dervish. Forughi is the Poet of Retrocession era and has a great role in reviving the tradition of the poetry of the former scholars. The base of his poetry is the imitation of the style of Iraqi poets, Saadi and Hafez. The lyrics language of Forughi is eloquent, simple and flowing. In his gnostic sonnets as in asceticism and abstemiousness ,Rend and fatalism and some other gnostic terms has common thought with Hafez .This article based on proportional and supported samples and events depicts the quality of effectiveness of Forughi Bastami from Hafez