معرفي راهكارهاي عملي براي مشاركت كشاورزان در انتقال مديريت آبياري (مورد مطالعه شبكه آبياري و زهكشي قلعه چاي)

Introducing Applied Solutions for Farmers' Participation in Irrigation Management Transfer (Case Study: Ghale-Chay Irrigation and Drainage Network

آب يكي از عوامل محدود ­كننده توليد در جهان م ي­باشد. مقابله با كمبود آب مي ­بايد به­ وسيله راهبرد مشخص در­ جهت استفاده صحيح و مطلوب از آن باشد. انتقال مديريت يكي از استراتژي­ها در اين خصوص است. هدف كلي اين تحقيق معرفي راهكارهاي عملي تسهيل مشاركت كشاورزان در انتقال مديريت آبياري در شبكه آبياري و زهكشي قلعه­ چاي شهرستان عجب­ شير در استان آذربايجان شرقي بود كه در سال 1394 انجام شد. اين تحقيق كاربردي و از لحاظ گردآوري داده ­ها، از نوع پيمايشي است. جامعه آماري 5129 كشاورزان فعال در سه ناحيه آبياري بودند. حجم نمونه به تعداد 204 كشاورز با روش نمونه­ گيري تصادفي طبقه­ اي چند­مرحله­ اي با انتساب متناسب با استفاده از فرمول كوكران انتخاب شد. براي سنجش روايي محتوايي پرسشنامه تحقيق، نظرات دو عضو هيئت علمي دانشگاه تبريز و سه كارشناس اداره آب شهرستان عجب­شير پرسيده شد. مقدار ضرايب آلفاي­كرونباخ براي بخش­ هاي مختلف پرسشنامه بين 0/75 تا 0/92 به ­دست آمد. تجزيه و تحليل داده ­ها با نرم­افزار SPSS 22 انجام شد. نتايج تحليل مسير نشان­ داد كه بيشترين اثر مستقيم متغيرها بر مشاركت مربوط به وضعيت آب آبياري (0/335) است. براي مشاركت كشاورزان در فرآيند انتقال مديريت آبياري سه راهكار شامل: تشكيل گروه­هاي "هم ­آب"، گروه­ هاي "هم­­جوار" و گروه­ هاي "هم كشت" پيشنهاد شد.

Water is one of the obstacles for production throughout the world. Special strategies for water consumption must be employed for coping with water shortage. Management transfer is one of these strategies. The aim of the present study was to introduce some applied solutions of irrigation management transfer to farmers in Ghale-Chay irrigation and drainage network in Ajabshir town of East Azerbaijan province. This study was applied and descriptive in terms of data collection. The population of the study consisted 5129 farmers in three irrigation zones. The sample (N=204) was selected using multistage stratified sampling method, by an appropriate assignment, and Cochran's formula. Two academic staffs and three experts of Ajabshir County Water Bureau were asked to give their opinions on measurement of the content validity of the questionnaire. The value of Cronbach's alpha coefficient for different parts of the questionnaire was between 0.75-0.92. Data were analyzed using SPSS 22 software. Results of path analysis showed that the most direct effect of variables on participation is related to the status of irrigation water (0.335). Three solutions were suggested for entering to management transfer process: the formation of “co-water groups”, “adjacent groups” and “co-culture groups”.