مقايسه سطح ويژه برگ سه گونه بلوط بومي زاگرس در باغ گياه‌شناسي ملي ايران

Comparison of Specific Leaf Area in Three Native Oaks of Zagros in National Botanical Garden of Iran

سطح ويژه برگ (نسبت سطح برگ به وزن خشك آن) از جمله مهم ترين شاخص هاي بوم شناختي است كه به طور كلي نشان دهنده تبادل انرژي و زي توده بوم سازگان است. مقدار اين شاخص به شرايط محيطي و عملكرد دروني گياه وابسته بوده و نوسانات زيادي در توده هاي جنگلي دارد. در اين پژوهش سعي شد تاثير موقعيت قرار گرفتن برگ در تاج درخت و همچنين سن برگ بر اين شاخص بررسي شود. براي اين منظور سه گونه بومي بلوط جنگل هاي زاگرس شامل برودار ( quercus brantii )، مازودار( q. infectoria ) و وي ول ( q. libani ) كه سال هاست در مجموعه زاگرس باغ گياه شناسي ملي ايران كاشتهشده اند، انتخاب شدند. ابتدا از هر گونه پنج درخت گزينش شد. برگ هاي نوري از نيمه زبرين تاج، برگ هاي سايه اي از نيمه زيرين تاج، برگ هاي جوان از جوان ترين برگ كامل روي شاخه هاي يك ساله و برگ هاي مسن از اولين برگ در بن شاخه ها نمونه گيري شدند. از هر نوع برگ، 30 نمونه جمع آوري شد. وزن تر و سطح برگ ها در آزمايشگاه اندازه گيري شد و پس از خشك كردن برگ ها در آون، وزن خشك آنها نيز به دست آمد و سپس مقايسات آماري لازم انجام شد. نتايج نشان داد كه سطح ويژه برگ هاي نوري، سايه اي، جوان و مسن در سه گونه مورد مطالعه اختلاف معني داري (0.001>p ) دارند. همچنين سطح ويژه برگ هاي جوان و مسن فقط در گونه مازودار اختلاف آماري معني داري (0.001 >p ) دارد، درصورتي كه سطح ويژه برگ هاي نوري و سايه اي در هر سه گونه با يكديگر اختلاف معني دار (0.01>p ) دارند و مقدار آن براي برگ هاي نوري كمتر از برگ هاي سايه اي مي باشد. نتايج اين پژوهش بخوبي تغييرات سطح ويژه برگ را در سه گونه مورد بررسي نشان داد و تاثير شرايط محيطي و عملكرد دروني گياه را بر مقدار اين شاخص اثبات نمود.

Specific leaf area (the ratio of leaf area to dry mass) is one of the most important ecological variables can be viewed as the tradeoff between ecosystem mass balance and ecosystem energy balance. This variable is further particularly sensitive to changes in the external environment and in the internal functioning of the plant. In this research, we studied the effect of species and leaf position in the crown on SLA. Five sample trees of three oak species (Quercus brantii, Q. infectoria and Q. libani) were selected in Zagros collection of National Botanical Garden of Iran. For each of the species selected, 30 youngest fully expanded leaf (young leaf) as well as the oldest green and viable leaf (old leaf) were selected. Furthermore, 30 sun leaves and 30 shade leaves were selected from the half upper parts and half lower part of the crowns, respectively. The leaves were weighted (wet weight) and their areas were measured by leaf area meter in laboratory. The leaf samples were then dried at 70°C for 48h and weighted again (dry weight). The SLA of all kinds of sample leaves had significant differences among oak species. There only were significant differences between the SLA of the young and old leaves in Q. infectoria. Furthermore, the SLA of the sun and shade leaves showed significance differences in all studied species, so that the sun leaves had lower SLA than the shade leaves. This research proved the effect of environmental and inherent function of oak species on SLA.