كاربرد مدل شفا يافتهٔ آميخته در تحليل داده‌هاي سالخوردگان داراي صدمات ناشي از سقوط

The application of Mixture Cure models in the data analysis of the elderly injured due to collapse

هدف: مدل شفايافتهٔ آميخته نوع خاصي از مدل‌هاي بقا است و در آن فرض مي‌شود كه جامعه مورد بررسي آميخته‌اي از افراد مستعد براي تجربهٔ رويداد مورد نظر و شفايافتگان (افراد نامستعد) كه هرگز رويداد مورد نظر را تجربه نمي كنند، مي‌باشد. براي چنين داده‌هايي مدل‌هاي استاندارد بقا معمولاً مناسب نيستند زيرا در آن‌ها امكان شفايافتگي در نظر گرفته نمي‌شود. هدف اين مطالعه، بررسي تأثير عواملي مانند سن، ديابت، صدمه به سر و گردن و ... بر شفايافتگي يا فوت و سپس برآورد نرخ اين دو شاخص در سالمندان داراي صدمات ناشي از سقوط است. بدين‌منظور پس از سقوط سالمند و مراجعهٔ وي به بيمارستان، عوامل فوق اندازه‌گيري شده و پس از پيگيري وضعيت (شفايافتگي يا مرگ)، ميزان شفايافتگي و فوت محاسبه شده است؛ به‌عنوان مثال نرخ فوت در سالمنداني كه داراي بيماري ديابت هستند با افرادي كه داراي اين بيماري نيستند، مقايسه شده است. روش‌بررسي: در اين مطالعه از داده‌هاي تمامي سالمنداني كه به‌علت سقوط صدمه ديده بودند و پروندهٔ پزشكي آن‌ها طي سال‌هاي 1389 تا 1391در بيمارستان شهرستان قم موجود بود، استفاده شد. در ادامه، با پيگيري از ادارهٔ ثبت‌احوال، وضعيت مرگ يا زندگي آن‌ها ثبت شد. تا ارديبهشت‌ماه 94 (به فاصلهٔ زماني حداقل سه‌سال و حداكثر شش‌سال پس از سقوط)، در كل؛ 124مورد براي تحليل، استفاده شد. براي تحليل از مدل‌هاي شفايافتگي آميختۀ نيمه‌پارامتري خطر متناسب و مدل‌هاي شفايافتگي آميختهٔ شتابي زمان شكست براي داده‌هاي سالخوردگان داراي صدمات ناشي از سقوط استفاده شد و نتايج مقايسه گرديد. براي تجزيه‌وتحليل داده‌ها از نرم افزار R نسخهٔ 3-2-3 استفاده شد. يافته‌ها: از نمونه‌هاي بررسي شده، 54نفر از سالمندان، مرد (44درصد) و 70 نفر از آن‌ها زن (56درصد) بودند. تعداد 20نفر (16درصد) داراي سابقۀ بيماري قند و 39نفر (31درصد) داراي پُرفشاري خون و تعداد 64نفر (52درصد) داراي صدمه به سروگردن و تعداد 48نفر (43درصد) داراي يك موضع جراحي‌شده بودند. برازش مدل چندمتغيره براي شفايافتگي آميختۀ زمان شكست شتابي نيمه‌پارامتري نشان داد متغير سن بر احتمال شفايافتگي تأثيرگذار است (0٫016=p، 0٫039-=b age) و ساير متغيرها بر شفايافتگي تأثيري ندارند. براي فوت‌شدگان، متغير صدمه به سروگردن (0٫031=p و 0٫165=b head neck) و متغير ديابتي‌بودن (0٫080=p و 0٫155=b head neck) بر احتمال فوت تأثيرگذار بود. نتيجه‌گيري: با توجه به اينكه صدمه به سروگردن يكي از عوامل مؤثر بر فوت سالخوردگان داراي صدمات ناشي از سقوط بوده است، به نظر مي‌رسد با بهبود شرايط مكان زندگي سالمند، مي‌توان آسيب‌هاي ناشي از سقوط را كاهش داد. علاوه‌بر اين، با كنترل تغذيۀ سالمندان مي‌توان آسيب‌هاي ناشي از بيماري‌هايي مانند قند را به حداقل رساند. هم‌چنين هر دو روش شفايافتگي آميختهٔ خطر متناسب و روش زمان شكست شتابيده قادر به برآورد پارامترهاي مدل شفايافتۀ آميختۀ نيمه‌پارمتراي داده‌هاي سالخوردگان ناشي از سقوط است.

Objective: Mixture Cure Models have been developed to analyze failure time data with a cured fraction. For such data, standard survival models are usually not appropriate because they do not account for the possibility of treatment. Mixture cure models assume that the studied population is a mixture of susceptible individuals who may experience the event of interest, and non-susceptible individuals that will never experience it. This study aimed to apply mixture cure models to analyze the elderly injured due to fall (collapsing) and to discover factors (such as age, blood pressure and …) on their cure rate or death rate. Methods: This study compromises all the elderly injured due to fall in Qom County which their historical health files were available in Health Management Information System from 2010 to 2012. Follow up study was conducted through Civil Registration Organization data bases 3 years later and totally 124 cases were selected for analysis. Then, we fitted semi-parametric PH mixture cure model and semi-parametric AFT mixture cure model to the elderly injured due to fall by means of R package and we compared the results. Results: The sample consists of 44 percent men and 56 percent women.43 percent of this population had one operation, 16 percent had diabetes, 31percent had blood pressure and about 52 percent had injured head and neck. Fitting semi parametric AFT mixture cure model revealed that age (p=0.016) statistically influenced on cure probability and injured neck and head (p=0.031) and diabetes variable (p=0.080) influenced on failure time probability. Conclusion: This study revealed that neck and head injury of the elderly has significant influence on their death probability. Therefore, injuries due to fall (collapse) can be decreased by improving living conditions of the elderly. Furthermore, nutrition control can be used to minimize impacts of diabetes disease. Results indicate that we can use both PH and AFT semi-parametric mixture cure model for estimating the injured elderly due to fall data.