بررسي تحليلي رقابت هاي سياسي و اقتصادي انگلستان و روسيه در خليج فارس(1820-1907م)

An Analytical Study of Political and Economic Rivalries between Russia and Britain in the Persian Gulf (1820-1907)

خليج فارس در طول تاريخ پرفرازونشيب خود همواره به عنوان يكي از مناطق مهم و استراتژيك موردتوجه كشور هاي منطقه اي و فرا منطقه اي قرار داشته است. اين كشورها همواره سعي داشته اند جايگاه سياسي و اقتصادي خويش را در اين منطقه ارتقاء بخشند. در سال هاي 1820 تا 1907 م، خليج فارس صحنه رقابت بين المللي گرديد. رقابت انگلستان و روسيه به عنوان دو قدرت جهاني در سده نوزدهم و اوايل سده بيستم در خليج فارس بخش مهمي از تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي و اقتصادي اين منطقه است. هدف اين پژوهش پرداختن به اين مسئله است كه چه عواملي سبب شد خليج فارس در طي سال هاي 1820 تا 1907 م. صحنه رقابت سياسي و اقتصادي انگلستان و روسيه گردد. در راستاي پاسخ به اين سوال تلاش مي شود كه با استناد به منابع اصلي و پژوهشي و به شيوه توصيفي و تحليلي موضوع مورد بررسي قرار گيرد و به نظر مي رسد كه با توجه به موقعيت ژئوپليتيك خليج فارس و نزديكي آن به هند، باعث گرديد كه انگلستان در راستاي حفظ منافع سياسي و نظامي خود در اين منطقه و روس ها در راستاي دست يابي به منافع جديد، به رقابت جدي پرداخته، كه نهايتا با تسلط كامل انگليس بر اين منطقه و خروج روس ها از آن در سال 1907 م به پايان آمد.

The Persian Gulf has been always noticed as one of the strategic and important areas among regional and extra-regional countries during its vicissitudinous history. These countries have always tried to promote their economic and political status in this region. From 1820 to 1907، the Persian Gulf became the field of international rivalry. The rivalry between Britain and Russia as two world powers in the 19th century and early 20th century in the Persian Gulf forms a major part of the history of political، social، and economic changes in this region. This article aims at discussing this question that which factors made the Persian Gulf the field of political and economic rivalry between Britain and Russia From 1820 to 1907? In finding answers to these questions، the researcher tries to investigate the topic by referring to the main research sources and using descriptive and analytical method. It seems that considering the geopolitical situation of the Persian Gulf and its proximity/adjacency to India، the British-Russian rivalry started with Britain attempting to preserve its political and military profits in this region، and Russia trying to attain new interests. This rivalry was finally ended with Britain’s complete dominance over this region and the expulsion of the Russians from there in 1907.