تعيين عوامل موثر بر رفتارهاي خودمراقبتي در زنان مبتلا به ديابت مراجعه كننده به مراكز بهداشتي درماني شهر مشهد

Determination of Effective Factors on Self-care Behaviors in Women with Diabetes Referring to Mashhad Health Centers

زمينه و هدف : با توجه به اين كه مهم‌ترين عامل كنترل بيماري ديابت، رفتارهاي خودمراقبتي است و از آنجا كه بهبود رفتارهاي خودمراقبتي، اولين گامِ كمك به بيماران براي مراقبت و مديريت بهتر بيماري‌شان است؛ لذا پژوهشي با عنوان بررسي خودمراقبتي در زنان مبتلا به ديابت نوع دو انجام شد. مواد و روش ها : دراين مطالعۀ مقطعي و توصيفي ـ تحليلي، 300 زن مبتلا به ديابت نوع دو مراجعه كننده به مراكز بهداشتي دولتي شهر مشهد به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي چند مرحله‌اي انتخاب شدند. ابزارگردآوري اطلاعات، خلاصه مقياس رفتار خود مراقبتي توبرت و همكاران بود. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم افزار Spss ويرايش 21 انجام شد و داده‌ها با استفاده از آمار توصيفي و آزمون‌هاي پيرسون، t مستقل، آناليز واريانس يكطرفه واسپيرمن تحليل شد. در همۀ آزمون‌ها سطح معني داري 0/05 در نظر گرفته شد. يافته‌ها: ميانگين نمرۀ خودمراقبتي بيماران 9/90± 42/72 و وضعيت خودمراقبتي آن‌ها در حد متوسط بود. نمرۀ رفتار خودمراقبتي با سطح تحصيلات، درآمد بيشتر و آموزش بيماران ارتباط آماري معني‌داري را نشان داد (p<0.05). نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌هاي اين پژوهش، عوامل مهمي نظير ميزان تحصيلات، وضعيت اقتصادي و دانسته‌هاي قبلي بيمار در تحقق رفتارهاي خودمراقبتي نقش بسزايي دارند؛ لذا براي ارتقاء رفتارهاي خودمراقبتي بيماران، آموزشگران سلامت نخست بايد اين عوامل را شناسايي كنند؛ سپس با در نظر گرفتن اين عوامل، برنامه ريزي و مداخلات آموزشي را بنيان نهند.

Background and Objective: Considering the most important factor in the control of diabetes is self-care behaviors and since improving self- care behaviors is the first step to help patients for better control and management of their disease. Therefore this research was conducted with the title of “determination of effective factors on self-care behaviors in diabetic women referring to Mashhad health centers”. Methods: In this cross-sectional study, 300 women with type 2 diabetes who referred to public health centers were selected in the city of Mashhad by multistage cluster method. Data gathering tools were a summary of self-care behaviors by Toobert and his colleagues. the data analysis was done by SPSS software version 21 and data were analyzed using descriptive statistics, Pearson, independent T-test, ANOVA and Spearman tests. Level of significance was considered 0.05 in all tests. In all tests, a significant level of 0.05 was considered. Results: The mean score of patient’s self-care was 42.72 ± 9.90 and their selfcare status was moderate. The self-care score behavior showed a significant statistical relationship with level of education, high income and training of patients (p<0.05). Conclusion: According to the results of this research, the important factors, such as educational level, economic status and previous knowledge of the patient play a significant role in the realization of self-care behaviors. Therefore, in order to promote self-care behaviors of patients, first of all, health educators should identify the mentioned factors, then make a plan and educational interventions.