بررسي تأثير مداخله آموزشي براساس مدل اعتقاد بهداشتي براي پيشگيري از مصرف خودسرانه دارو در زنان مراجعه‌كننده به مراكز بهداشتي - درمانيِ شهر بندرعباس

Study on the Effect of Educational Intervention based on Health Belief Model to Prevent the Arbitrary Use of Drugs in Women Referring to Health Centers of Bandar Abbas

زمينه و هدف: مصرف خودسرانه دارو از معضلات حاد بهداشتي است. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسي تأثير آموزش براساس مدل اعتقاد بهداشتي براي پيشگيري از مصرف خودسرانه دارو در زنان مراجعه كننده به مراكز بهداشتي - درمانيِ شهر بندرعباس صورت گرفت. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر، مداخله‌اي، و از نوع نيمه‌تجربي شاهددار (قبل و بعد) است. 180 نفر از زنان مراجعه‌كننده به مراكز بهداشتي- درماني در دو گروه مداخله و كنترل، هر كدام 90 تن، وارد اين مطالعه شدند. روش گردآوري اطلاعات پرسشنامه مبتني بر سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي و چك‌ليستِ عملكرد دربارۀ مصرف خودسرانه دارو بود. پرسشنامه در دو نوبت، پيش و پس از مداخله توزيع شد و در نهايت پس از پايان چهار ماه، اطلاعات مجدداً از هر دو گروه گردآوري شد. براي تجزيه‌ و تحليل داده‌ها از نرم‌افزار آماري SPSS نسخه 19، و از طريق آزمون‌هاي آماري تي زوجي و تي مستقل، استفاده شد. نتايج در سطح 0/05>P معني‌دار تلقي شد. يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي در زمينه مصرف خودسرانه دارو و عملكرد زنان پس از مداخله آموزشي بين دو گروه مداخله و كنترل، اختلاف معني‌داري ايجاد شد و نمره عملكرد زنان از 5/4 به 7/7 افزايش پيدا كرد. نتيجه‌گيري: نتايج مطالعه، تأثير به‌كارگيري مدل اعتقاد بهداشتي را در زمينه پيشگيري از مصرف خودسرانه در زنان نشان داد. با افزايش حساسيت، شدت و منافع و خودكارآمديِ درك‌شده و كاهش موانعِ درك‌شده براي مصرف خودسرانه داروها، خوددرماني زنان كاهش يافت.

Background and Objective: Self-medication is a serious health problem. So this study aimed to study the impact of educational intervention based on health belief model in order to prevent arbitrary use of drugs among women in health centers in Bandar Abbas. Methods: This study was interventional, semi-experimental and controlled (before and after). 180 women who referred to health centers have participated in this study and were divided randomly into two groups. The data collection method was a questionnaire based on Health Belief Model constructs and a checklist for selfmedication use. The questionnaires were distributed before and after the intervention, and finally, after 4 months, the information of both groups was collected again and analyzed. The data were analyzed by SPSS version 19, paired t-test and independent ttest. Results were considered significant at p <0.05.ere Results: Findings showed that the constructs of health belief model on the arbitrary use of drugs and women's performance after educational intervention were significantly different; and the female performance score increased from 4.7 to 7.7. Conclusion: The results indicated the effect of applying the health belief model on the prevention of arbitrary use in women. By increasing sensitivity, severity, benefits and perceived self-efficacy and reducing perceived barriers for arbitrary use of drugs, the level of women' self-treatment decreased.