نقش خانواده و مدرسه در شكل‌گيري هويت جنسيتي دختران

The Role of Family and School on the Formation of Gender Identity of Girls: A Qualitative Study

زمينه و هدف : «هويت جنسيتي» تصويري است كه زن يا مرد از خود دارد و نيز انتظاراتي است كه به‌عنوان جنس متمايز و متفاوت با جنس ديگر از خود دارد. عوامل بسياري در شكل‌گيري هويت جنسيتي نقش دارند. مقالۀ حاضر با هدف تعيين نقش خانواده و مدرسه در شكل‌گيري هويت جنسيتي دختران نگاشته شده است. مواد و روش‌ها: مطالعۀ حاضر مطالعه‌اي كيفي به روش تحليل محتواست. نمونه‌گيري اين پژوهش هدفمند است كه تا اشباع داده‌ها ادامه يافت. 18 مصاحبۀ نيمه‌ ساختار يافته با متخصصان و مطلعان در حوزه‌هاي روانشناسي، علوم تربيتي و مطالعات اسلامي انجام گرفت. داده‌ها همزمان با انجام مصاحبه‌ها و به روش تحليل محتواي كيفي تحليل شدند. يافته‌ها: فرايند تجزيه‌ و تحليل داده‌ها منجر به استخراج سه درون‌مايۀ اصلي در زمينۀ شكل‌گيري هويت جنسيتي شد كه شامل نقش خانواده، نقش مدرسه، و نقش تعاملات بين مدرسه و خانه بود. نتيجه‌گيري: بر اساس يافته‌هاي اين مطالعه خانواده و مدرسه از اصلي‌ترين نهادهاي شكل‌دهندۀ هويت جنسيتي سالم هستند و برقراري تعامل مناسب بين اين دو نهاد از عوامل ضروري در شكل‌گيري هويت جنسيتي سالم است. چرا كه موجب تربيت هماهنگ دختران و نهادينه شدن رفتار مي‌شود. نتايج اين مقاله مي‌تواند در تعيينِ ضرورت‌ها و اولويت‌هاي اقداماتِ تربيتي در مدارس دخترانه، و همچنين در تحقق منوياتِ سند تحول بنيادين آموزش‌وپرورش به كار گرفته شود.

Background and Objective: “Gender Identity” is defined as the image and emotionality that a woman or man has of themselves, as well as expectations of being a distinct and different gender. Many factors are involved in the formation of gender identity. This article aims at investigating the role of family and school interactions in promoting girls’ gender-health. Methods: This study is a qualitative study using content analysis method. The sampling of this research was purposeful sampling and continued until data saturation. 18 semi-structured interviews were conducted with expert and knowledgeable individuals in the fields of psychology, education, and Islamic studies. Data analysis was performed through qualitative content analysis method, and simultaneously while interviews being done. Results: The process of data analysis led to the extraction of the 3 main elements in formation of gender identity, which included: the role of family, the role of school, and the role of school- home based interactions. Conclusion: According to the findings of this study, the family and school are among the most important institutions for the development of healthy gender identity, and the proper interactions between these two institutions are essential factors in formation of healthy gender identity, as it contributes to the harmonious upbringing of girls being institutionalized. The results of this paper can be used to determine the necessities and priorities of educational measures in girls’ schools, as well as to implement the guidelines of the document on the fundamental transformation of education.