هدايت تحصيلي در نظام آموزش و پرورش ايران : تجارب عملي و چالشهاي پايدار

تجارب عملي اجراي برنامه‌هاي هدايت تحصيلي، در طول بيش از نيم قرن، در گزارشهاي پژوهشي انعكاس يافته است. از مطالعه پژوهشهاي انجام شده مي‌توان دريافت كه برنامه‌هاي هدايت تحصيلي در كشور ما با فراز و نشيبهاي بسيار همراه بوده است. اين برنامه‌‌ها به‌ طور شايسته اجرا نشده و اهداف و مقاصد اصلي آن تحقق نيافته است. هدف از نگارش اين مقاله، ارائه تصويري از برنامه‌هاي هدايت تحصيلي در نظام رسمي آموزش و پرورش ايران و تصريح كاستي ها و اختلال هاي نظام هدايت تحصيلي است. براي تدوين اين مقاله، بيش از 50 گزارش پژوهشي ناظر بر برنامه‌هاي هدايت تحصيلي و نيز ادبيات و تحليلهاي انعكاس يافته در رسانه‌هاي عمومي مطالعه شد و روش سنتز پژوهي براي مرور ادبيات و طبقه‌بندي مضامين به­‌كار گرفته شد. تجارب ناظر بر اجراي برنامه‌هاي هدايت تحصيلي در طول نزديك به نيم قرن مورد توجه قرار گرفته و برنامه‌هاي هدايت تحصيلي با نگاهي كاستي­­‌جويانه، مورد تحليل قرار گرفت. چالشها و عوامل بازدارنده موفقيت برنامه‌هاي هدايت تحصيلي در ايران مورد بررسي قرار گرفته و پيشنهادهايي براي رفع موانع ارائه شد. ايجاد بستر مناسب، تصريح نيازها و امكانات جامعه، ارتقاي سطح دانش و مهارت حرفه‌اي مشاوران، تلاش مداوم و اهتمام جدي براي شناخت و راهنمايي دانش‌آموزان از آغاز تحصيلات تا مرحله كسب صلاحيت «خود رهبري» و استمرار در انجام دادن پژوهش و ارزشيابي اقدامها و برنامه‌ها، عواملي هستند كه مي‌توانند به به گشت برنامه هدايت تحصيلي كمك كنند.