نوع گونه‌هاي گياهي علفي و چوبي در رابطه با موقعيت‌هاي مختلف فيزيوگرافي با استفاده از شاخص‌هاي عددي و غيرعددي در جنگل‌هاي كوهستاني زاگرس

Diversity of Herbaceous and Woody Plant Species in Relation to Different Physiographic Conditions using Numerical and Parametrical Indices in Zagros Mountainous Forests

شاخص هاي عددي و شاخص هاي غيرعددي دو گروه از مهم ترين و پركاربردترين شاخص هاي ارزيابي تنوع زيستي در جوامع مختلف هستند. با اين وجود كارايي و انتخاب آنها در بوم سازگان هاي مختلف همواره يكي از مباحث چالش برانگيز بوم شناسي بوده است. در اين مطالعه، شاخص هاي عددي تنوع، غنا و يكنواختي گونه اي و نيز مدل هاي توزيع فراواني-رتبه تنوع گونه اي شامل عصاي شكسته، لوگ نرمال، سري لگاريتمي و سري هندسي به عنوان شاخص هاي پارامتريك به تفكيك براي گونه هاي علفي و چوبي در شرايط فيزيوگرافي مختلف بوم سازگان جنگلي زاگرس محاسبه شد. نتايج نشان داد كه از نظر شاخص هاي عددي تنوع بين موقعيت هاي مختلف فيزيوگرافي تفاوت معني داري وجود دارد، به طوريكه تنوع شانون وينر و غناي مارگالف گونه هاي علفي در جهت شمالي روند مشابهي داشته و بيشترين مقدار اين شاخص ها در شيب 0-25 درصد بود و مقدار آنها با افزايش شيب كاهش يافت. در مقابل، تنوع و غناي گونه هاي چوبي در جهت جنوبي و در شيب بيش از 50 درصد بيشترين بود. نتايج نشان داد كه در تمامي موقعيت ها، توزيع فراواني گونه هاي علفي بيشتر از مدل سري هندسي كه نشان دهنده جوامع با تنوع پايين و شكننده است. در مورد توزيع گونه هاي چوبي نتايج نشان داد كه مدل سري هندسي و عصاي شكسته به ترتيب براي جهت دامنه شمالي و جنوبي بهترين مدل بودند.

Numerical and parametrical indices are two of the most important and most widely used indices for assessing biodiversity in different societies. Nevertheless, their efficiency and selection in various ecosystems has always been one of the challenging issues of ecology. In this study, the numerical indices of diversity, richness and eveness, as well as abundance– ranking distribution models including broken stick, log normal, log series and geometric series as parametrical indices of diversity were calculated seperatly for herbaceous and woody species in different physiogrphic conditions in zagros forest ecosystem. Results showed that there was significant different between various physiographic conditions in term of numerical indices as the Shannon-Wiener diversity and Margalef richness indices of herbaceous species in the northern aspect have a similar trend and the highest values of these indices were on slope of 0- 25% and their values decreased with increasing slope. In contrast, the diversity and richness of woody species was higher in south aspect and slope more than 50%. The results showed that, in all physiographic situations, the frequency distribution of herbaceous species is more consistent with the geometric series model which indicates low biodiversity and fragile communities. In the case of the woody species frequency distribution, results showed that the log series and broken stick were the best models on north and south-facing slopes respectively.