اثرات بلندمدت آتش‌سوزي بر تركيب گونه‌هاي چوبي و تجديد حيات طبيعي آنها در جنگل‌هاي هيركاني (مطالعه موردي: جنگل لساكوتي تنكابن، استان مازندران)

Long – Term Effect of Fire on Woody Species Composition and their Natural Regeneration in Hyrcanian Forests, (Case Study: Lesakouti Forest of Tonekabon, Mazandaran Province

اين پژوهش اثرات طولاني مدت آتش سوزي بر تركيب درختان و زادآوري طبيعي در جنگل هاي لساكوتي تنكابن را 18 سال پس از وقوع آتش سوزي مورد بررسي قرار داد. در هر يك از دو منطقه آتش سوزي شده و آتش سوزي نشده 30 قطعه نمونه 1000 متر مربعي به روش تصادفي-سيستماتيك و با استفاده از شبكه آماربرداري 150 × 100 متر تراكم و قطر برابر سينه درختان و تراكم گونه هاي درختچه اي و زادآوري برداشت شد. نتايج نشان داد كه آتش سوزي ساختار ناهمسال جنگل را تغيير داده است. آتش سوزي در اين قسمت از جنگل باعث تغيير ساختار از ناهمسال به همسال نامنظم گرديد، و با از بين بردن درختان كم قطر و جايگزين نمودن زادآوري گونه هاي سايه پسند و مرغوب، سبب دور شدن جنگل از حالت اوليه شده است. آتش سوزي با تغيير در تركيب جنگل، جنگل خالص راش را به جنگل آميخته تبديل كرده است كه علاوه بر گونه راش، گونه هاي ممرز، لور، پلت، كركف، شيردار، كرب، گيلاس وحشي، ون، بارانك و اوري نيز حضور پيدا كردند. نتايج نشان داد كه آتش سوزي باعث كاهش تعداد در هكتار درختان در منطقه آتش سوزي شده شد (130/02 در آتش سوزي شده و 236/71 در آتش سوزي نشده) و از نظر ميانگين تعداد در هكتار زادآوري باعث افزايش تراكم گونه ها شد (1765 در آتش سوزي شده و 1283 در آتش سوزي نشده). بين دو منطقه از نظر تراكم درختچه ها نيز اختلاف معني داري مشاهده شد به طوري كه تراكم در منطقه آتش سوزي شده (250/2) بيشتر از آتش سوزي نشده (193/77) بود. با توجه به شرايط منطقه مورد مطالعه، اجراي عمليات پرورشي مي تواند باعث بهبود وضعيت تركيب و تنوع زادآوري شود.

This current research was investigated the long – term effects of fire on vegetation and regeneration of beech (Fagus orientalis L.) in the mountain forest in Lesakoti forests in Tonekabon city in north of Iran. In both of burnt and unburnt areas, plots m and in total sampling plots were identified using random-systematic m × m grid and density and DBH of trees and density of shrub and regeneration were recorded. Results indicated that the fire has changed the forest uneven aged structure to irregular even aged structure in burned area, and by destroying of low diameter trees and establishment of more light demanding species instead of shade tolerant species, changed primary situation of the burned area. The fire has changed forest tree composition from pure stands to mixed stands as the species of Carpinus betulus, Carpinus orientalis, Acer velutinum, Acer platanoides, Acer cappadocicum, Acer campester, Cerasus avium, Fraxhnus excelsior and Quercus macranthera were appeared. The result showed that fire decreased tree density in the burned area ( in burned area and in unburned area). There was significant difference as total density of regeneration between burned and unburned areas ( in burned area and in unburned area), and for each species regeneration there was significant difference. There was significant difference in density of shrubs between two areas, so that density of shrubs in burned area ( ) was more than unburned area ( ). According to the conditions of the study area, the implementation of silvicultural operations can improve the regeneration composition and density condition