سهم زبان اردو در همگرايي مسلمانان شبه قاره هند پيش از تجزيه

The Rule of Urdu Language in Bringing Muslims Together before Dissolution of Indian Subcontinent

تا چندين سده پس از ورود مسلمانان به شبه قاره هند، زبان‌هاي عربي و فارسي به‌ترتيب زبان ديني و ديوانسالاري مسلمانان بودند. البته نفوذ و گسترش زبان فارسي در اين سرزمين در دوره اسلامي، با هيچ زبان ديگري قابل مقايسه نيست. با اين‌حال اين زبان‌ها با زبان‌هاي محلي و عمومي رايج در مناطق مختلف هند نيز در ارتباط بودند و ميان آنها داد و ستد و وام‌گيري وجود داشت. برخي از زبان‌هاي محلي عناصري از زبان‌هاي فارسي و عربي و گاه تركي از جمله رسم‌الخط عربي را پذيرفتند. نتيجه اين تعاملات در كنار شرايط اجتماعي و سياسي و زباني ديگر، موجب پديدار شدن زباني تازه در هند شد كه بعدها اردو نام گرفت. به موازات ضعف زبان فارسي در هند در قرن دوازدهم و سيزدهم به‌ويژه پس از قيام سراسري 1857، زبان اردو به‌تدريج قدرت و قوت گرفت و به زبان ديني، مذهبي و علمي و اجتماعي مسلمانان و نماد مسلماني تبديل و زبان نخست بسياري از اديبان و فعالان ديني و سياسي چون سرسيد احمدخان، ظفرعلي‌خان، ابوالكلام آزاد، محمد علي جناح و اقبال لاهوري شد و در نهايت جايگزين زبان فارسي گرديد. اين مقاله، با مطالعه تاريخچه مختصر شكل‌گيري و رونق زبان اردو در مناطق مختلف هند، نقش اين زبان را در اتحاد و همگرايي مسلمانان به‌ويژه از ميانه قرن نوزدهم به بعد بررسي كرده است.

With the arrival of Islam in the Indian subcontinent, local languages of this area borrowed elements from Persian, Arabic, Turkish and also got the Arabic script and then formed the Urdu language. Due to the Persian language which was the language of the courts of sultans of the different parts of this area such as Punjab, Deccan, and the north of India, the influence of Persian was greater than the other languages. On the other hand, plenty of Iranian Sufis, in order to preach Islam, used words of local languages in their poems. By the development of Urdu scientific, academic and translation centers helped to upgrade it purposefully. The Urdu journals that published one after another in the Indian subcontinent to cover different topics had a significant role in increasing the awareness of Muslims in their religion and to establish their shared goal of gaining freedom. Important Political and social figures such as Sir Syed Ahmed Khan, Zafar Ali Khan, Abul Kalam Azad, Muhammad Ali Jannah and Iqbal Lahori, had great efforts for the convergence of Muslims by using this language in their writings and speeches. Therefore, the Urdu language that got into the people’s political and social activities, and especially in the literature, had a great role in the separation of India and Pakistan establishment.