بررسي تأثيرات فكر يوناني بر فرهنگ علمي مسلمانان از منظر« محمد اقبال لاهوري »

يكي از مهمترين پاسخ ها به «مساله علم جديد» در جهان اسلام ، متعلق به «محمداقبال لاهوري » (1938-1877 م .. 1317-1256 ش .) است . اين مقاله ، با اتخاذ رويكردي در جامعه شناسي تاريخي معرفت ، پس از شرح مختصر وابستگي اقبال لاهوري به سنت اسلامي شبه قاره هند، توضيح مي دهد كه راه حل ّ او در مواجهه با «مساله علم جديد»، منحل كردن اين مساله در خودش است . بدين ترتيب ، او فرهنگ اسلامي را آغازگر توجه به امر تجربي مي داند، و از قضا در نقدي فراگير نسبت به سنت يوناني ، نتيجه مي گيرد كه متناهي گرايي و نظرورزانه بودن سنت يوناني موجب دور شدن فرهنگ علمي مسلمانان از ميراث تجربي اش شد. اين منطق تازه در مواجهه با علم جديد، به او امكان مي دهد تا در مقام متفكري كه در دوره «بحران علم اروپايي » در غرب زيسته و انديشيده است ، همانند ديگر صاحب نظران اين دوره ، دست اندركار تعريف صورت تازه اي از «علم » براي برون رفت از بحران شود. او چشم اندازي از آنچه كه «روان شناسي ديني » نام نهاده و مبتني بر تلقي تازه اي از «امر تجربي » است ، ترسيم مي كند. اين تلقي تازه ، از ميراث عرفان و تصوف اسلامي اقتباس شده و محدوديت هاي فهم مدرن از «امر تجربي » را ندارد. اين مقاله ، ضمن بيان مبسوط نقد اقبال لاهوري بر تاثير سنت يوناني بر فرهنگ علمي مسلمانان ، اجمالا به معرفي كليات اين صورت تازه علم نيز مي پردازد