بررسي اصالت نسخه‌هاي فارسي جرثقيل

An Investigation on the Originality of the Persian Manuscripts on Lifting Heavy Weights

در اين مقاله مطالب رسالۀ هرون و نسخه‌هاي جرثقيل فارسي بررسي مي‌شود تا زمينۀ مقايسۀ نسخه‌هاي فارسي با يكديگر و با رسالۀ هرون فراهم آيد و بتوان از اين طريق ميزان اصالت نسخه‌هاي فارسي را سنجيد. نسخه‌هاي فارسي كه به تعداد 22 عدد در كتاب‌خانه‌هاي ايران نگهداري مي‌شوند در بازۀ زماني سده‌هاي 9 تا 13ق نوشته شده‌اند و تاكنون بررسي نشده‌اند. برخي از اين نسخه‌ها به نام معيار العقول منسوب به ابن سينا هستند و تعدادي از آنها هم به حزين لاهيجي نسبت داده شده‌اند. همچنين نام ابوعلي بن عبدالجليل خوارزمي هم به عنوان نويسنده مطرح شده است. در اين مقاله نشان داده مي‌شود كه نه مي‌توان اين نسخه‌ها را مستقل از يكديگر دانست و نه مي‌توان با شواهد موجود آنها را به ابن سينا يا حزين لاهيجي نسبت داد. مطالب اين نسخه‌ها قابل مقايسه با مقالۀ دوم رسالۀ هرون ولي مستقل از آن هستند.

In this paper, the contents of Heron’s treatise and the Persian manuscripts on lifting heavy weights have been investigated as a means to make preparations for comparing the Persian manuscripts to each other and to Heron’s treatise, and to evaluate the originality of the Persian manuscripts. The somewhat 22 manuscripts preserved in various libraries in Iran have been written during the 9AH/15AD to 13AH/19AD centuries. They have not yet been investigated. Some of them are attributed to Ibn Sīnā and some others to Ḥazīn Lāhījī. Abū Alī bin ʻabd al-Jalīl Khārazmī has also been named as an author. In the present paper it would be verified that these manuscripts are not independent from each other and can neither be attributed to Ibn Sīnā and Ḥazīn Lāhījī. The contents of these manuscripts are comparable to the second book of Heron’s treatise but independent of it.