دين و سرمايه اجتماعي: واكاوي ظرفيت هاي اجتماعي جامعه اسلامي ايران

Religion and social capital Analysis of Social Capacities of the Islamic society of Iran

سرمايه اجتماعي مفهومي است زمينه گرا و دين يكي از عوامل مهم در بررسي آن مي باشد. اين پژوهش تلاش مي كند تا تصويري از سرمايه اجتماعي در جامعه اسلامي ايران ارائه دهد. گام نخست در جهت شكل گيري چارچوبي براي اين مفهوم يافتن پاسخي براي اين پرسش هاست: هسته سرمايه اجتماعي چيست؟ كنشگر با چه انگيزه اي به كنشگري در شبكه ها روي مي آورد؟(سرچشمه) مولفه هاي سرمايه اجتماعي چه هستند؟ در تطبيق چارچوب فوق با بستر ايران به دو وجه اجتماعي(تاريخي و معاصر) و ديني توجه شده است. بررسي نظام اجتماعي ايران نشان داد سرمايه اجتماعي ساختاري به دليل حضور و اثرگذاري محدود و ناچيز گروه ها و شبكه هاي رسمي، دچار ضعف است. آموزه هاي اسلام از يكسو سرچشمه هاي سرمايه اجتماعي را ترويج و تقويت و از سوي ديگر عناصر شناختي آن را تائيد و توصيه مي كنند. بنابراين سرمايه اجتماعي در ايران بر خلاف غرب در وجه شناختي غني و نيرومند بوده و انگيزه هاي لازم را براي رشد و شكوفايي آن فراهم مي كند. اين نتيجه گيري همچنين، تعيين مولفه ها و شيوه هاي بروز سرمايه اجتماعي در بستر ايران را ممكن مي سازد.

Social capital is a contextual concept and religion is one of the most important factors in its investigation. This research tries to provide a picture of social capital in the Islamic society of Iran. The first step towards shaping a framework for the concept is finding an answer to these questions: What is the core of social capital? What is the motivation of the actor to do activities in networks? What are the components (sources) of social capital? In adapting the above framework in the context of Iran, two historical and contemporary aspects are considered. Investigating the social structure of Iran showed that the structural social capital is very weak due to the limited and trivial presence and impact of formal group and networks. The teachings of Islam on the one hand promote and strengthen the sources of social capital and on the other hand approve and recommend its cognitive elements. Contrary to the west, social capital in Iran had been rich and powerful in cognitive terms, and provides the incentives for growth and prosperity. This conclusion also makes it possible to determine the components and techniques of emergence of social capital in the context of Iran.