سنجش روايات شفاهي از ديدگاه اميرالمؤمنين (ع)

(Evaluation of Oral Narrations from the Viewpoint of Amir al-Mu'minin(A.S

سنت و فرايند نقل شفاهي در توليد، حفظ و انتقال مواد و اطلاعات تاريخي كه به پيدايش تاريخ‌نگاري اسلامي انجاميد از مسائل بنيادي در تاريخ‌نگاري اسلامي است چرا كه، مهمترين منبع نگارش و تدوين متون تاريخي قرون نخستين اسلامي داده‌هاي شفاهي است كه متكي بر مسموعات و محفوظات راويان بوده است. با توجه به شفاهي‌بودن بخش عمده‌اي از اطلاعات اوليه تاريخي و ثبت و تدوين تدريجي آنها، و از سوي ديگر به‌دلايلي از جمله جعل، تحريف و به تبع آن تعارض و اختلاف روايات، اعتبار منقولات تاريخي كه همان روايات شفاهي است مسئله اصلي اين تحقيق است. نخستين و جامع‌ترين معيار سنجش روايات شفاهي خطبه حضرت علي(ع) است كه با تقسيم روايات و اصناف راويان به چهار گروه به نقد رجال براساس اوصاف آنان پرداخته است. در اين پژوهش با روش تحليلي‌ انتقادي، ضمن تبيين مفهوم سنت شفاهي و نقش آن در تاريخ‌نگاري اسلامي، معيارهاي اعتبارسنجي روايات تاريخي و راويان از نگاه امام علي(ع) به دست بررسي سپرده شده است.

The tradition and the process of oral narrations in the production, preservation and transportation of the materials and historical information that led to the emergence of the Islamic historiography is a fundamental issue in the Islamic historiography. In fact, the most important source of writing and compiling the historical texts of the early Islamic centuries is the verbal data that has been based on the narrations of the narrators. Due to the oral nature of a large part of the historical information and its gradual registration and editing from one hand, and some factors such as forgery, distortion, and conflict of narrations from the other hand, the validity of the historical sayings, i.e. oral narratives, is the main issue of this research. The first and most comprehensive evaluation criterion for the oral narrations is the sermon of Imam Ali (A.S) in which by dividing the traditions and narrations of the narrators into four groups has criticized the people according to their characteristics. Using a critical – analytical method, this research tries to explain the concept of oral tradition and its role in the Islamic historiography. Validation criteria for the historical narratives and narrators from the point of view of Imam Ali (A.S) were also considered.