تداوم سنت آموزشي نهاد ديني ايران در عصر زنديه (1209 ـ 1160ق)

Continuity of the Educational Tradition of the Religious Institution in Iran during the Zand Dynasty

در دوره زنديه، بسياري از خصايص سنت آموزش نهاد ديني دوره صفويه تداوم يافت. بااين‌همه، مورخين دوره زنديه به رخدادهاي سياسي ـ نظامي توجه ويژه‌اي داشتند. عنايت به مولفه مذكور، توجه اندك و پراكنده آنان به امور فرهنگي ـ آموزشي را به دنبال داشت كه نتيجه آن، ضرورت تحقيق پژوهشگران در اين حوزه است. بر اين مبنا، پژوهش حاضر درصدد يافتن پاسخ به اين پرسش است: در قالب كدام خصيصه‌ها، سنت آموزشي نهاد ديني ايران در عصر زنديه تداوم يافت؟ براي پاسخگويي، با بررسي مقولاتي مانند شيوه آموزش خويشاوندي و نقش خاندان‌هاي علم‌پرور، به اين برآورد مي‌رسيم كه سنت آموزشي نهاد ديني، نقش مهمي در تداوم سنت فرهنگي ـ آموزشي كشور علي‌رغم تحولات اجتماعي ـ سياسي جامعه ايفا مي‌كرد. پژوهش حاضر، با استفاده از روش تحقيق تاريخي و شيوه جمع‌آوري داده‌هاي كتابخانه‌اي از منابع دست‌اول تاريخي پس از توصيف و طبقه‌بندي سنت آموزشي به تحليل و تفسير اين ويژگي‌ها و تاثيرات آن بر اوضاع آموزشي دوره زنديه مي‌پردازد.

In the era of Zand, many educational traditions of the religious institution of the Safavid period continued. However, Zand historians paid particular attention to the military-political events. Therefore, little attention was paid to the educational-cultural affairs, resulting in the necessity of carrying out research in this field. The present research seeks to find the answer to this question: in what features, the educational traditions of the religious institution of Iran continued in the Zand era? By studying some factors such as the method of family education and the role of the sophisticated families, it is estimated that the educational traditions of the religious institution played an important role in the continuation of the educational-cultural traditions of the country despite of the socio-political changes of the society. The present study implements a historical research method and the data is collected using the first hand historical sources. After describing and classifying the educational tradition, the author analyzes and interprets these features and their effects on the educational situation of the Zand period.