تاريخ‌نويسي افضل الملك؛ تجربه زيسته در دو زيست جهان سنتي و مدرن

Historiography of Afzal -ul-Mulk; lived experience in both traditional and modern life world

مقاله كنوني بر آن است كه روش و نگرش افضل الملك در تاريخ‌نويسي را با عنايت به تجربه زيسته‌ي او مورد تتبع قرار دهد. ما برآنيم كه تجربه زيسته مورخي چون او به شكلي و نحو ديگر در عرصه تاريخ نويسي متبلور مي‌شود و كانون اين تجربه زيسته همانا دورۀ گذاري است كه او را در يك برزخ قرار مي‌دهد. از آن جايي كه او در سرآغاز اين تغيير مي‌زيد سيطره و غلبه زيست جهان نوين كه مشروطه نمود و نمادي از آن است، كاملا مشهود نيست و از اين رو مي‌توان گفت كه افضل الملك بين دو زيست جهان سنتي و مدرن درگير است و بازخورد اين مساله در نوشتارش آشكار است به طوري‌كه گاه مفاهيم متعارضي چون «استبداد» و «مشروطه» و «رعيت» و «ملت» را استعمال مي‌كند و در مواضع مختلف نوشتارش به يك سو گرايش پيدا مي‌كند. او به دليل تنفس در زيست جهان نوين كه با صورت بندي «حوزه‌ي عمومي» همراه و همبسته است، نوشتاري متفاوت نسبت به تاريخ نويسي‌هاي چند دهه قبل از خود خلق مي‌كند. لذا درون مايه بنيادين نوشتار او تحت تاثير دوره گذار ماهيتي پارادوكسيكال به خود مي‌گيرد و اين پارادوكس در برخي مواضع در ساحت دفاع از نظام و تفكر گذشته و در برخي مواضع ديگر در ساحت جانبداري از نظام نوين خودنمايي مي‌كند و خوانندگان خود را در يك دوگانگي قرار مي‌دهد.

The aim of this article is that Afzal -ul-Mulk method and attitude in the historiography was discussed with the respect to his lived experience. We want to lived experience the historian are reflected in another form in the sphere of historiography. The Center of this lived experience is the transitional period that puts him in a limbo. Since he living in the beginning of the change, domination of the new lived experience that constitution is a symbol of its, is not evident. an‎d hence it can be said that Afzal -ul-Mulk is involved between the two traditional and modern life world and feedback of this problem is evident in its writing, So sometimes conflicting concepts using like " tyranny" and "constitutional" and "Peasant" and "nation" and in the various positions of writing tend to find to one of those two. He lived due to breathing in the modern life world that is associated with the formulation of "Public Sphere " , different writing creating than the historiography of his several decades ago. Therefore, the basic themes of his writing takes paradoxical nature by the transition period. an‎d this paradox show off in some positions in the field of defense and thinking of the past and in some other positions on the field side of the new system and puts its readers in a dualism