كليدواژه :
مشروعيت آق‌قويونلوها , مجددمائه , مشيت‌گرايي , تأويل‌گرايي , انديشه ايرانشهري
چكيده فارسي :
نابساماني‌هاي بوجود آمده در جامعه ايراني، در بازه زماني دو‌سه قرن پس از برافتادن خلافت عباسي، چنان گسترده شده بود كه، اين جامعه را، به نهايت انحطاط خود رسانيد، از اين روي، برخي از انديشمندان و نخبگان ايراني از همان ابتدا، درصدد رفع و دفع اين ناهنجاري‌ها برآمده و به روش‌هاي مختلف، در اين زمينه تلاش هايي را، انجام دادند، در اين ميان، فضل‌الله روزبهان خنجي، ازجمله انديشمنداني است كه در دوره حكومت سلطان يعقوب آق‌قويونلو، با آگاهي از اين اوضاع و با هدف تلقين حكومتي تشريعي، تلاش‌هاي بي‌شائبه‌اي را انجام داده و با بهره‌گيري از ترفندهاي مختلف، ظهور حكومت آق‌قويونلو را، برپايه انگاره موعود محورِ مجددمائه، تبيين نموده است، در واقع، خنجي در راستاي اين هدف، و با استفاده از مؤلفه‌هايي ديگر، نظير مشيت‌گرايي، تأويل‌گرايي و نمادهايي از انديشه ايرانشهري مانند، فرهمندي، عدالت‌محوري و خردمندي، درصدد برآمده است تا، حكومت آق‌قويونلو را، حكومتي مشروع معرفي نمايد، از اين روي، در موارد متعدد، اين مؤلفه‌ها را، در عالم‌آراي اميني، به كار گرفته است، البته اين رويكرد خنجي، در ديگر آثار وي، نظير سلوك‌الملوك و مهمان‌نامه بخارا، كه به هنگام حضور وي در دربار خوانين ازبك، تأليف شده است نيز، خودنمايي مي‌كند.
چكيده لاتين :
Disruptions of Iranian Society ,So widespread, after the fallen of the Abbasid caliphat, and This society was finally degenerate, Hence, from the begnning some Iranian intellectuals and elites, sought to eliminate these abnormalities and attempted to do in various ways, In the meantime, Fazlullah Roozbahan Khonji, that One of the thinkers in Aq Qoyunlu periode, that Knowing this Situation, and using various tricks for inculcating a Shariah government, has explained, Established Aq Qoyunlu, based on the notion Mojadade Maae, In fact, Khonji, in pursuit of this goal, and by using other elements, such as persuasiveness, interpretation, and symbols of Iranshahrit,s thought, such as Divine wrongs, justice, and wisdom, introduce the legitimacy of the Aq Qoyunlu, Hence, these elements have been used in the Alam Araye Amini. Of course, this approach, of Khonji, during his visit to the Uzbek court, as the theorist of the advocate of this government, was reflect in the works, as Solouk Al molouk and Mehman Nameye Bukhara.
