رويكرد فرايند استرس در جامعه‌شناسي سلامت روان: مطالعة جامعه‌شناختي استرس

رويكرد فرايند استرس، هم‌سو با مطالعة تأثير عوامل اجتماعي بر ايجاد و توزيع اختلالات رواني ناشي از استرس، در دهة 1980 شكل گرفت و از همان زمان تاكنون سيطرة خود را در مطالعات جامعه‌شناسي سلامت روان حفظ كرده است. الگوي فرايند استرس شامل سه مولفة اصلي است: منابع اجتماعي توليد استرس، عوامل رواني- اجتماعي تعديل‌كننده يا ميانجي استرس و واكنش به استرس. اين رويكرد داراي اين پيش‌فرض اساسي است كه تمام رويدادهاي خوشايند و ناخوشايند زندگي منبع توليد استرس هستند؛ گرچه به‌لحاظ تداوم زماني، مي‌توان پيوستاري از ضربه‌هاي شديد رواني (تروما) تا استرس‌زاهاي مزمن را ترسيم كرد. همچنين، مهم‌ترين عوامل تعديل‌كنندة تأثير استرس،‌ حمايت اجتماعي (ساختاري يا كاركردي) و نيز شيوه‌هاي مقابلة فردي هستند. درنهايت، واكنش به استرس، تحت ‌تأثير عوامل اجتماعي- فرهنگي، ازقبيل فرهنگ‌هاي عواطف، هنجارهاي اجتماعي و فرايند يادگيري اجتماعي چگونگي بروز عواطف شكل مي‌گيرد. تمركز رويكرد فرايند استرس به‌مثابة چارچوبي جامعه‌شناختي، بر نقش ساختارهاي كلان و بافت اجتماعي در توليد الگوهاي غيرتصادفي توزيع اختلالات رواني ناشي از استرس است. نوشتار حاضر لزوماً به دنبال برداشتن گام‌هايي عملي به منظور فهم جامعه‌شناختي استرس نيست، بلكه هدف اصلي آن، اشاره به مسائلي است كه به هنگام مطالعة اجتماعي استرس بايد كانون توجه جامعه‌شناسان قرار بگيرد. ازآنجاكه راهبرد اساسي پژوهش‌هاي اجتماعي، شناسايي حلقه‌هاي اتصال سامانه‌هاي اجتماعي با استرس فردي است، اين مقاله سعي كرده است با پيشنهاد چارچوبي مفهومي و تحليلي، به گسترش حوزة جامعه‌شناسي استرس كمك كند