تبيين جامعه شناختي رابطه پزشك و بيمار (مطالعه كيفي در شهر اهواز)

رابطه پزشك ـ بيمار يكي از مسئله برانگيزترين انواع روابط اجتماعي است. باوجود اشتراك هاي جهاني درباره اين مفهوم، تفاوت هاي زياد دراين زمينه جوامع را ازهم متمايز مي كند. پژوهش حاضر با هدف بررسي رابطه پزشك و بيمار از ديد بيماران و به روش «نظريه پردازي داده محور» انجام شده است. اطلاعات ازطريق مصاحبه نيمه ساخت يافته با 21 بيمار مراجعه كننده به مطب هاي خصوصي متخصصان زنان و زايمان شهر اهواز و مشاهده جريان مشاوره هاي پزشكي در اين مطب ها جمع آوري و به روش كدگذاري نظري تحليل شده است. براساس تحليل كدگذاري باز و محوري پنج مقوله «ويزيت گروهي»، «محدوديت زماني»، «تعداد زياد بيماران»، « آماده نبودن بيماران» و «رفتار اجتنابي پزشكان» به مثابه شرايط علي «رابطه غيرمشاركتي و درمان محور» به دست آمد كه الگوي ارتباطي غالب ميان پزشك و بيمار در قلمرو تحقيق حاضر شناخته شد. شرايط ميانجي نيز در محدوده اي وسيع تر درقالب فرهنگ، الگو هاي ذهني، آگاهي و اقدامات حمايتي مادي تحت بررسي قرار گرفت «كه ازآن ميان، »تحصيلات« نقش بسيار پررنگي را ايفا مي كرد. بيماران دربرابر پديده محوري راهبردهاي »سازگاري«، »تحمل«، »خودياري« و »ضديت« را اتخاذ مي كنند كه مهم ترين پيامد هاي آنها »افزايش خطاي پزشكي«، »آسيب مادي و رواني«، »دلسردي از همكاري« و »خوددرماني« است و اگر براي بهبود اين رابطه تدبيري انديشيده نشود، چرخه توليد و »بازتوليد رابطه اي نابرابر« همچنان به حيات خود ادامه مي دهد. مطالعه در زمينه رابطه پزشك و بيمار در كشور م ي تواند براي بنانهادن الگوي ارتباطي پزشك بيمار مقتضي جامعه و فرهنگ ايراني رهنمون شود. ازآنجاكه پديده ويزيت گروهي درحال حاضر در ايران و به ويژه در مطب هاي خصوصي متخصصان زنان و زايمان رو به افزايش است، تحقيقات بيشتري دراين زمينه خاص لازم است؛ چراكه با توجه به يافته هاي اين تحقيق، تاثير زيادي بر رابطه پزشك-بيمار و نحوه عملكرد بيماران مي گذارد.