بررسي عوامل مؤثر بر تخلفات رانندگي موتورسواران (مطالعه‌اي در شهر كرمان)

A study of effective factors on driving violations of the motorcyclists

خلفات رانندگي درميان موتورسيكلت‌سواران يكي از مسائل اصلي در بروز ترافيك به‌شمار مي‌رود. تحقيقات نشان مي‌دهد كه رانندگي ناايمن آنان نقش مهمي در حوادث رانندگي دارد. تحقيق حاضر با بهره‌گيري از نظرية رفتار برنامه‌ريزي‌شده و ديدگاه هنجاري به بررسي برخي عوامل و گرايش‌هاي اجتماعي تخلفات رانندگي موتورسواران مي‌پردازد. اين تحقيق از نوع پيمايشي است كه با استفاده از شيوة نمونه‌گيري خوشه‌اي چندمرحله‌اي با 473 نفر از موتورسواران بالاي 18 سال مصاحبه كرده است. نتايج نشان داد متغيرهاي گرايش به انجام تخلف، هنجار ذهني و كنترل رفتاري ادراك‌شده (احساس كنترل رفتاري) اثر معني‌داري بر قصد و نيت موتورسواران براي انجام تخلفات رانندگي دارد. تأثير قصد رفتاري، عدالت رويه‌اي و احساس الزام در پيروي از قوانين ترافيكي بر تخلفات رانندگي نيز زياد است. درمجموع، نتايج تحليل رگرسيون نشان مي‌دهد متغيرهاي قصد رفتاري و احساس كنترل رفتاري مربوط به نظرية رفتار برنامه‌ريزي‌شده و متغيرهاي عدالت رويه‌اي و احساس الزام در پيروي از قوانين ترافيكي مربوط به ديدگاه هنجاري 35 درصد از تغييرات تخلف رانندگي موتورسواران را توضيح مي‌دهد.

Driving violations amongst motorcycle riders is one of the main problems in traffic. According to studies, the motorcycle riders’ unsafe driving practices have an important role in traffic accidents. Given the theory of planned behavior and normative perspective, this article investigates some of the attitudinal and social factors affecting the motorcyclists’ traffic violations. In this survey, with the use of multistage cluster sampling method, a sample including 473 motorcyclists, above 18 years old, were chosen and interviewed. Findings reveal that variables of attitude, subjective norm and perceived behavioral control have significant effects on intentions of the motorcycle riders for traffic violations. The impacts of a behavioral intention, procedural justice and feeling of obligation to obey law on traffic violations, is also significant. In sum, the results of multiple regression analysis indicate that the variables of a behavioral intention and the perceived behavioral control related to theory of planned behavior, and variables of procedural justice and feelings of obligation to obey traffic law related to normative perspective, explain 35 percent of the variance in driving violations of the motorcyclists.