كليدواژه :
شيعه اماميه , بصائرالدرجات , محمد بن حسن صفار , غلو , كتب اربعه
چكيده فارسي :
نفوذ سخنان غلو آميز در احاديث وارده از ائمه (ع) به‌ويژه در دوران غيبت صغري مشكلات فراواني در باورهاي ديني مردم در قرون بعدي ايجاد نموده است. كتاب بصائر الدرجات نوشته محمد بن الحسن الصفار متوفي سال 290 ق از جمله آثاري است كه به نظر مي‌رسد محتواي تعداد محدودي از احاديث آن داراي مفاهيم غلوآميز بوده و شخصيتي فرا انساني به ائمه(ع) داده است، درحالي‌كه روايات مشابه در مورد ائمه اطهار(ع) كه در تعداد زيادي از منابع معتبر اماميه ذكر شده‌اند، چنين نگاهي را تأييد نمي كنند. بنابراين اين پرسش مطرح است كه آيا ميتوان اين نگرش را به مباني فكري شيعه اماميه (اثني‌عشري) نسبت داد؟ بررسي و استخراج اطلاعات درباره نويسنده اثر، زمانه و محيط فكري او و راويان او در كنار مقايسة محتواي اثر او با ساير آثار معتبر شيعه اماميه در اين دوره مي تواند ابعاد اين مسئله را روشن نمايد.
براي بررسي وجود شائبه غلّو در بخش‌هايي از اين كتاب ضمن بررسي چرايي عدم نقل روايات اين كتاب توسط برخي راويان معتبر همچون محمدبن حسن بن وليد، تعداد معيني از احاديث مشكوك به غلو آن انتخاب و با آثار ديگر بزرگان شيعه به‌طور اعم و كتب اربعه به طور اخص، مقايسه گرديد. نتيجة به دست آمده نشان مي‌دهد كه از ميان جامعه آماري احاديث منتخب اين پژوهش، كه بيش از همه داراي محتواي غلو آميز بودند، فقط دو مورد در اصول كافي روايت و يك مورد نيز داراي روايتي مشابه در كتاب توحيد شيخ صدوق مي‌باشد و مابقي در هيچ يك از كتب معتبر روايي شيعه روايت نشده اند كه عدم تناسب محتواي احاديث مذكور با مباني فكري اماميه را نشان مي‌دهد.
چكيده لاتين :
The influence of exaggerated words in the hadiths of the Imams (AS), especially during the time of the “short absenteeism”, has created many problems in the religious believes of people in the next centuries. The Book of Basa'r-al-Darajat by Mohammad ibn al-Hassan al-Saffar, who died in the year 290, is one of the works that seems to have contained a limited number of hadiths with exaggerated concepts and has given an super natural personality to the Imams (AS), while the same accounts of the Imams (AS), which are mentioned in a large number of Imams' credible sources, do not endorse such a view. Therefore, the question arises as to whether this attitude can be attributed to the intellectual principles of Shi’ite Imamyyeh (Twelver Shi’ite). Investigating and extracting information about the author, his time, his intellectual environment, and his narrators, along with a comparison of the content of his work with other authoritative Shi’ite scholars in this period, can clarify the dimensions of this issue. In order to investigate the possibility of exaggeration in parts of this book, meanwhile we study why the narrations of this book have not been quoted in the book by some authoritative narrators such as Muhammad ibn Hassan ibn Waleed, A certain number of dubious hadiths were chosen and overwhelmed with the works of other Shi’ite elders, in particular, and specifically in Kotob e Arbiah .The result shows that among the statistical society of the chosen hadiths of this research, which most of all have exaggerated content, only two cases are in Osole Kafi and one case has a similar narrative in Sheikh Sadough's book, and the rest has not been narrated in none of the authentic Shi'a's narriative books. This shows disproportion of content of these hadiths with Imamiyyi's intellectual foundations.
