مسائل روش شناختي در مرور نظام مند همراه با ارزيابي مقالات ايراني مبتني بر اين روش

كي از مهم‌ترين اتفاقاتي كه در قرن گذشته به‌وقوع پيوسته و در قرن حاضر نيز ادامه دارد، نهضت توليد مستندات و مكتوبات علمي در حيطه‌هاي مختلف است. اما، آنچه در اين‌ميان از اهميت بسزايي برخوردار است، روش و ميزان بهره‌گيري از اين مستندات است. "مرور نظام‌مند" از مهم‌ترين روش­هايي است كه براي استفاده از مستندات علمي توليدشده در كانون توجه پژوهشگران قرار گرفته‌است، اما به‌كارگيري اين‌روش در بين پژوهشگران علوم اجتماعي و فرهنگي در ايران بسيار محدود بوده­است. اين‌موضوع غالباً ناشي از ناآشنايي پژوهشگران با جنبه‌هاي روش‌شناختي مرور نظام‌مند و نيز فقدان انباشت مقالات و مستندات در حوزه‌ها و موضوعات اين قلمرو است.مقالة حاضر، با اشاره به انواع مرور و تفاوت‌هاي آنها، روش مرور نظام‌مند را معرفي مي­كند، اهميت آن را براي پژوهشگران و ياستگذاران اجتماعي و فرهنگي توضيح مي‌دهد، محدوديت‌هاي آن را به بحث مي‌گذارد، تا باب چنين مباحثي گشوده شود و كمبودي كه در اين‌زمينه وجود دارد تا حدي جبران شود. سپس، 52 مقالة علمي‌ـ ژوهشي فارسي نمايه‌شده در حوزة علوم اجتماعي و فرهنگي را، كه از روش مرور نظام‌مند و فراتحليل استفاده كرده‌اند، نقد و ارزيابي مي‌كند. ارزيابي برمبناي سه‌ملاك اساسي اين‌روش، يعني جامعيت، شفافيت، و سازمان‌يافتگي، انجام شده‌است. نتايج ارزيابي حاكي از آن است كه اغلب مقالات تحت بررسي به‌طور معناداري به اصول اساسي مرور نظام‌مند وفادار نبوده‌اند كه علت آن غالباً آشنايي ناكافي با مسائل روش‌شناختي است. هدف­ها، كارآيي، نحوة انجام آن را تشريح مي‌كند، و درنهايت، مسائل و