تبيين ابعاد و مؤلفه هاي بيداري اسلامي و تحليل جايگاه آن در كتابهاي درسي تاريخ دوره دوم متوسطه ايران

Islamic Awakening and analyze the dimensions and components of its place in the history books of second class of high school

پ‍ژوه‍ش‌ ح‍اض‍ر با هدف تبيين ابعاد و مؤلفه‌هاي بيداري اسلامي و تحليل جايگاه آن در كتاب‌هاي درسي تاريخ دوره دوم متوسطه ايران صورت پذيرفته است. روش پژوهش توصيفي شامل؛ تحليل اسنادي و نيز تحليل محتوا بوده و رويكرد آن نيز كاربردي محسوب مي‌گردد. جامعه پژوهشي، شامل دو بخش؛ متون مرتبط با ابعاد و مؤلفه‌هاي بيداري اسلامي و 4 عنوان كتاب درسي تاريخ دوره دوم متوسطه (تاريخ ايران و جهان 1 و 2، تاريخ معاصر ايران و تاريخ‌شناسي) چاپ شده در سال تحصيلي 95-1394 مي باشد كه با توجه به ماهيت موضوع و محدوديت جامعه پژوهشي، از نمونه‌گيري صرف نظر شده و كل جامعه آماري مورد تحليل واقع شده است. ابزارهاي اندازه‌گيري، فرم فيش‌برداري و نيز سياهه تحليل محتواي محقق ساخته بوده است. داده‌هاي اسنادي به شيوه كيفي و داده‌هاي تحليل محتوي با استفاده از شاخص‌هاي توصيفي در فرايند تحليلي آنتروپي شانون مورد بررسي قرار گرفته‌اند. ع‍م‍ده‌‌ت‍ري‍ن‌ ي‍اف‍ت‍ه‌‌ه‍اي‌ پ‍ژوه‍ش‌ بيانگر آن است كه: 1. چارچوب مفهومي بيداري اسلامي را مي‌توان بر اساس مدارك و مستندات مرتبط در 3 بُعد و 48 مؤلفه تدوين نمود. 2. در م‍ج‍م‍وع‌ كتاب‌هاي درسي تاريخ دوره دوم متوسطه 2656 مرتبه به ابعاد و مؤلفه‌هاي بيداري اسلامي، توجه كرده بودند كه ميزان فراواني و درصد آن در كتاب‌هاي تاريخ ايران و جهان 1 و 2، تاريخ معاصر ايران و تاريخ‌شناسي به ترتيب 357 (4/13 %)، 740 (9/27 %)، 1342 (5/50 %)، 217 (2/8 %) مي‌باشد. 3. همچنين در بين ابعاد مورد بررسي بعد شناختي با ميزان بار اطلاعاتي 907/0 و ضريب اهميت 359/0 بيش‌ترين و بعد عملكردي با ميزان بار اطلاعاتي 789/0 و ضريب اهميت 312/0 كم‌ترين توجه را به خود اختصاص داده‌اند.

This study aimed to analyze the dimensions and elements of Islamic awakening and its place in the history books of second class high school of Iran. Descriptive research methods, including document analysis and content analysis and its approach is also considered as a functional approach in this study. The study population consisted of two parts; texts related to different dimensions of Islamic awakening and 4 school history textbook second class of high school (Iran and world history 1 and 2, the contemporary history of Iran and historian), which will be published in the academic year 95-1394 due to the nature and limitations of the research community, regardless of the sampling and analysis of the entire population is located. Measuring devices, as well as inventory taking notes form content analysis was designed. Documents, data quality and data content analysis method using descriptive indicators have been examined in the process of Shannon entropy analysis. The major findings of this study indicate that: 1- Based on the conceptual framework of Islamic awakening in 3 dimensions and 48 factors related documents formulated. 2- A total of 2656 secondary school history textbooks references to the different dimensions of the Islamic awakening, concerned that the frequency and percentage Iran and world history books 1 and 2, respectively 357 modern Iranian history and the historian (4/13 %), 740 (27.9%), 1342 (5/50%), 217 (2.8%) . 3- Also in the aspect of study cognitive dimension with the information once 907/0 and 359/0 most important factor and performance with the load factor of about 789/0 and 312/0 important to have the least attention.