تبارشناسي جريانهاي تكفيري بررسي موردي جنبش طالبان در افغانستان

stemming of excommunicated (Takfirist) streams, consideration the Taliban movement in Afghanistan

طالبان را مي‌بايست يكي از مصاديق بارز جنبش‌هاي سلفي و تكفيري معاصردانست و جهت شناخت و تحليل دقيق‌تر اين جنبش، مي‌بايست به تحليل و بررسي مباني فكري آن پرداخت. اين مباني را مي‌توان در سه محور كلام (پيشينه تاريخي)، سياست و قوميت پشتون مورد ارزيابي قرار داد. مباني كلامي و پيش زمينه‌هاي تاريخي تفكر طالبان را بايد در جريان فكري اهل حديث جستجو نمود كه با بلوغ نسبي در انديشه امام احمد حنبل، بعدها توسط ابن تيميه و به خصوص محمد بن عبدالوهاب به صورت يك مكتب فكري مشخص درآمد. در اين ميان مكتب ديوبنديه كه تجلي آيين وهابيت در شبه قاره هند محسوب مي‌شود بواسطه مدارس مذهبي (عمدتاً در پاكستان) و گروه‌هاي بنيادگراي اسلامي همچون القاعده و جمعية العلماء الاسلام (با حمايتهاي مادي و معنوي پاكستان، عربستان و امارات متحده عربي)، مجراي تحقق آموزه‌هاي جريان فكري اهل حديث) وهابيت(در طالبان بودند. هرچند نبايد از نظر پنهان داشت آشفتگي‌هاي سياسي، اقتصادي و اجتماعي افغانستان كه حاصل دوران سخت نبرد با شوروي سابق و حكومت 4 ساله مجاهدين مي‌باشد نيز نقش مهمي در هجوم طالبان به سوي اين مدارس ديني داشت. از سوي ديگر روند جهاني شدن و جهاني سازي كه در رأس آن آمريكا قرار دارد و آموزه‌هاي فكري و ارزشي قوم پشتون كه مهم‌ترين بستر اجتماعي جنبش طالبان است را بايد بخش ديگري از مباني فكري طالبان محسوب داشت.

Politic agitation of recent two centuries of Afghanistan and undesirable action of four years long of Mujahidin government (1992-1996) that caused insecurity, corruption and extreme cultural and economic poverty, provided suitable background for Taliban to appearance in Afghanistan. In addition to these backgrounds, countries such as Pakistan, KSA and USA that anyone had special interests from the Taliban appearance, satisfied an important role as foreigner causes. intellectual foundation of Taliban can assess in three pivots: theology, policy and pashtoonism. Theological foundations should investigate in intellectual flow of Ahl-e-Hadith that with the relative puberty in Imam Ahmad-e-Hanbale's thought by means of Ibni-Taimiyyeh and particularly Mohammad-Ibni Abdolvahab in the next years turned into a distinguished school. These theological foundations impressed Taliban opinions under the effect of politic flows. Divbandism (manifestation of vahhabism in India) due to religious schools of Pakistan, Islamic fundamental groups such as Algha'aedeh and Jam'aiyyat-ol-'ulama-el-Islam with the support of Pakistan, KSA and UAE were channel of proving Ahl-e-Hadith and Vahhabism instructions in Taliban. Also globalization and globalism under the leadership of USA and the west countries and instructions and rites of Pashtoon nation should be considered as another theoretic and intellectual foundation of Taliban.