شيمي كاني‌ها و سنگ‌شناسي توده‌هاي گابرويي مجموعه افيوليتي جنوب شرق سلطان‌آباد سبزوار

Mineral chemistry and petrology of gabbroic bodies from ophiolitic complex of SE Soltan Abad (Sabzevar)

مجموعه­هاي گا­برويي جنوب شرق سلطان­آباد در 35 كيلومتري شرق شهرستان سبزوار واقع شده و از لحاظ تقسيم­بندي زمين­ساختي، بخشي از زون افيوليتي سبزوار محسوب مي­شود. تركيب اين توده­هاي آذرين دروني از گا­برو تا گا­برو­ديوريت متغير است. كاني­هاي اصلي عبارتند از سنگ­هاي گا­برويي شامل پلاژيوكلاز، كلينوپيروكسن از نوع اوژيت – ديوپسيد و ارتوپيروكسن از نوع انستاتيت – هيپرستن و كا­ني­هاي فرعي شامل آپاتيت، اسفن، بيوتيت، و كا­ني كدر (اكسيد­هاي مختلف آهن). ازكا­ني­هاي ثانوي مي­توان به سريسيت، كلريت، كربنات، ترموليت و اكتينوليت ا­شاره كرد. اين توده­ها بنابر نمودارهاي ژئوشيميايي تولئيتي و شبه­رخشان تا پرآلوميني هستند. آمفيبول­ها در گروه آمفيبول­هاي كلسيم­دار قرار مي­گيرند بررسي­هاي كا­ني­شنا­سي، زمين­دما­سنجي پيروكسن­ها، آمفيبول­ها و پلاژيوكلازهاي ناحيه مورد بررسي نشان مي­دهد كه دماي تشكيل توده­هاي گابرويي 1000 تا 1350 درجه­ي سانتي­گراد بوده است. بر اساس بررسي­هاي ژئوشيميايي، موقعيت زمين­ساختي توده­هاي گا­برويي جنوب شرق سلطان­آباد با بازا­لت­هاي قوس آتشفشاني (CAB) قا­بل مقايسه است. با تكيه بر داده­هاي ژئوشيمايي و روابط صحرايي خاستگاه ماگمايي مجموعه­هاي پلوتونيكي بايد ماگمايي مشتق از گوشته باشد. اين ماگما از عناصر Ti، Nbو Ba تهي شدگي و از عناصر Rb و K غني­شدگي نشان مي­دهند كه بيا­نگر تشكيل اين سنگ­ها در محيط فرورانش است.

Gabbroic complex of Soltan Abad is Located about 35 Km east of Sabzevar. According to tectonic classification, the study area is part of Sabzevar ophiolitic zone. The composition of these intrusion bodies are vary from gabbro to gabbro-diorite. The main minerals of gabbroic rocks are plagioclase (bytonite), clino-pyroxene and ortho-pyroxene (enstatit – hyperestene) and accessory minerals are apatite, sphene, biotite, and opaque minerals (different iron oxides). Secondary minerals are sericite, chlorite, carbonate and tremolite- actinolite. According to the geochemical diagrams, these bodies are tholeiitic and metaluminous - peraluminous. Amphiboles belong to the calcic group. Geothermobarometry of pyroxene, amphibole and plagioclase indicate that the temperature of plutonic rocks formation was between 1000 and 1350 °C. On the basis of geochemical studies and tectonic setting, the gabbroic bodies of SE Soltan Abad are comparable to the volcanic arc basalts and created in the regime of volcanic arc tectonic setting. On the basis of geochemical data and field relation, magmatic source of plutonic complex should have been derived from mantle. This magma is depleted from Ti, Nb and Ba and enriched in K and Rb which indicate the charactristics of subduction setting.