بررسي سنگ‌شناسي و ژئوشيميايي سنگ‌هاي آتشفشاني و دروني پليو-كواترنري غرب نير (استان اردبيل)

Petrological and geochemical study of Plio-Quaternary volcanic and plutonic rocks in west of Nir (Ardabil Province)

سنگ­هاي آتشفشاني و توده­ي نفوذي بررسي شده در غرب شهرستان نير در استان اردبيل و در جنوب آتشفشان سبلان قرار دارد. سنگ­هاي آتشفشاني در منطقه­ي مورد بررسي تركيب بازالتي تا تراكي­آندزيتي داشته و بافت ميكروليتي پورفيري دارند. كاني­هاي اصلي تشكيل دهنده­ي سنگ­هاي بازالتي تا تراكي­آندزيتي عبارتند از پلاژيوكلاز، كلينوپيروكسن و اليوين. در اطراف اين واحدهاي آتشفشاني، توده­ي نفوذي ميكروگابرويي تا ميكروديوريتي برونزد دارد. اين سنگ­ها بافت دانه­اي داشته و در آن كاني­هاي پلاژيوكلاز، پيروكسن، اليوين و بيوتيت حضور دارند. نمودارهاي چند عنصري بهنجار شده با كندريت و گوشته­ي اوليه نشان­دهنده­ي غني­شدگي عناصر LREE و LILE و تهي شدگي HREE و HFSE مانند Ti، Nb و Ta در سنگ­هاي منطقه است. با توجه به نمودارهاي عناصر كمياب La/Sm نسبت به La و Zr/Nb نسبت به La/Yb ماگماي خاستگاه اين سنگ­ها مي­تواند از نرخ پايين ذوب بخشي يك گوشته­ي گارنت لرزوليتي زير قاره­اي ايجاد شود. محيط زمين­ساختي پس از برخوردي اين منطقه و شواهد ژئوشيميايي عناصر كمياب، بيانگر اين است كه ماگماي سازنده­ي سنگ­هاي منطقه از يك گوشته­ي دگرنهاد شده در اثر يك فرورانش قديمي ايجاد شده است.

The studied volcanic and pluton rocks are located in west of Nir city in the Ardebil Province and south of Sabalan volcano. Volcanic rocks in the studied area are display basaltic to trachy-andesite composition with microlitic porphyry texture. The main minerals of basalt to trachyandesite rocks are plagioclase, pyroxene and olivine. Bordering to volcanic units, pluton of microgabbroic to microdioritic is exposed. These rocks have a granular texture with essential minerals of plagioclase; pyroxene, olivine and biotite. Multi-element diagrams, normalized to chondrite and primitive mantle, indicates LREE and LILE enrichment and HREE and HFSE depletion such as Ti, Nb and Ta in the studies samples. Based on trace elements ratios diagrams La/Sm vs. La and Zr/Nb vs. La/Yb, parental magmas may have been generated from low degree partial melting of subcontinental mantle source with garnet-lherzolite composition. Post-collisional geotectonic environment of the studied samples and trace element geochemical evidence indicate that produced magma formed from a metasomatic mantle due to ancient subduction.