تغيير تركيب شيمي آپاتيت در انواع گرانيت و كاربرد آن در سنگ‌شناسي: بررسي موردي از توده‌هاي نقده، زوزن، بانه و شيركوه

در اين بررسي كاني آپاتيت در نمونه­هاي گرانيتوئيدي چهار توده­ي شناخته شده به روش ريز پردازش الكتروني (EPMA) مورد بررسي قرار گرفت. داده­هاي حاصل نشان مي­دهد كه تمركز بسياري از عناصر كمياب موجود در آپاتيت را مي­توان بدين روش تعيين كرد. تركيب عناصر كمياب در آپاتيت گرانيت­هاي مختلف دامنه­ي تغييرات گسترده­اي نشان مي­دهد و معمولاً بين اين تغييرات و تركيب سنگ ميزبان رابطه­ي منظمي برقرار است. با استفاده از نمودارهاي دوتايي كه تغييرات تركيب سنگ كل [از قبيل ضريب اشباع آلومينيوم (ASI) و استرانسيوم] با عناصر كمياب آپاتيت را ترسيم مي كند، مي­توان به نوع ماگماي اوليه دست يافت. تركيب عناصر كمياب آپاتيت در انواع مختلف گرانيت تفاوت­هاي روشني از خود نشان مي­دهند. آپاتيت­هاي گرانيت نوع I غني از Si، Cl، S، Th و LREE هستند در حالي كه نمونه­هاي نوع S تمركز بالايي از Fe، Mn، Na، F و HREE دارند. آپاتيت­هاي سوزني موجود در نمونه­هاي مافيك­تر گرانيتوئيدهاي نوع I و نيز برونبوم­هاي ريز دانه­ي مافيك در بسياري از موارد تمركز غير معمولي نسبت به آپاتيت هاي ديگر در سنگ ميزبان نشان مي­دهند كه حاكي از نقش فرايند اختلاط ماگمايي در تشكيل اين سنگ­ها هستند.