بيماري‌شناسي در انديشه ابومنصور هروي (متكي بر كتاب الابنيه عن حقايق الادويه)

Pathology in the Thought of Abu Mansour Heravi (Based on the book of "Al-Abniyah an Hagahyegh Aladvyeh

زمينه و هدف: كتاب «الابنيه عن حقايق الادويه» اثر ابومنصور هروي برگيرنده كلمات تخصصي در شاخه داروشناسي است، گرچه اين اثر يك فرهنگ دارويي مي‌باشد، ولي از آن مي‌توان بيماري‌ها و ساختار دانش پزشكي در قرون چهار و پنجم قمري را استخراج نمود. مسأله اصلي اين پژوهش متكي بر اين موضوع و نيز چگونگي توجه هروي به بيماري‌ها سامان يافته است. اين پژوهش با هدف شناخت جايگاه اين اثر در حوزه بيماري‌شناسي در تاريخ پزشكي انجام شده است. مواد و روش‌ها: اين پژوهش يك بررسي كتابخانه‌اي در حوزه مطالعات تاريخ پزشكي متكي بر كتاب «الابنيه‌ عن حقايق‌الادويه» و با روش تحليل محتواي كيفي و كمي انجام شده است. ملاحظات اخلاقي: در مراجعه به متون، صداقت و امانت‌داري، استناد به متون مورد استفاده، پرهيز از جانبداري در استنباط از متون يا تحليل‌ها رعايت شده است. يافته‌ها: در اين بررسي، اهميت كتاب داروشناسي «الابنيه» نشان داده شده است. همچنين اطلاعات اوليه به منظور تدوين جدول شاخه‌هاي بيماري‌ها و نيز تدوين مجموعه اصطلاح‌شناسي (Terminology) بيماري‌ها در انديشه هروي فراهم آمد. نتيجه‌گيري: با توجه به اصطلاحات تخصصي شناسايي‌شده در مورد بيماري‌ها در اين كتاب، بيشترين حجم اصطلاحات به ترتيب مربوط به بيماري‌هاي پوست و مو، ناراحتي‌هاي روده، بيماري‌هاي اعصاب حسي و حركتي، عوارض كبدي، مشكلات تنفسي و بيماري‌هاي زنان و كم‌ترين حجم مربوط به بيماري‌هاي مشترك انسان و حيوان است.

Background and Aim: "Al-Abniyah an Hagahyegh Aladvyeh" by Abu Mansour Heravi is the first book in Farsi language in the history of Iranian medicine in the Islamic era. The content of the book includes specialized terms in the branch of pharmacology. Although the work is a medical dictionary, it seems that the book could identify diseases and the structure of medical knowledge in the 10th and 11th centuries in Iran.The main problem of this study is based on this probability. The aim of this study was to determine the place of this work in the field of pathology in medical history. Materials and Methods: This research is based on a bibliographic review of medical history studies based on qualitative and quantitative content analysis. Ethical Considerations: Referring to texts, honesty and trust, referring to the texts used, avoiding bias in terms of texts or analyzes. Findings: In this review, the importance of the "Al-Abniyah" Pharmacy book is shown. In this study, basic information was provided to define the Terminology of Diseases based on Heravi's thoughts. Conclusion: According to the specialized terms identified for diseases in this book, the largest volume of terms for skin and hair diseases, intestinal diseases, sensory and motor neurological diseases, liver diseases, respiratory diseases, and diseases of women. The lowest volume is common to human and animal diseases.