بررسي عوامل خطر هپاتيت B در اهداكنندگان خون استان اصفهان در سال 1383

Survey of hepatitis B risk factors in blood donors at Isfahan Province

سابقه و هدف هپاتيت B از بيماري‌هاي خطرناك ومسري عفوني باميزان مرگ ومير و ازكارافتادگي بالا محسوب مي‌شود. آمار آن درمناطق مختلف بسته به وفور رفتارهاي پرخطر وسطح آگاهي مردم متفاوت است. لذا اين مطالعه باهدف شناسايي دقيق عوامل خطرهپاتيت B با استفاده از گروه شاهد در اهداكنندگان خون اصفهان انجام گرديد. مواد و روش‌‌ها در يك مطالعه تحليلي، 300 اهداكننده شامل 39 فرد HBsAg مثبت و261 فرد HBsAg منفي به روش نمونه‌گيري غيراحتمالي آسان از بين مراجعه‌كنندگان به مركز انتقال خون اصفهان جهت اهداي خون در تابستان 1383 وارد مطالعه شدند. جهت تعيين افراد HBsAg مثبت از روش اليزا استفاده گرديد. سپس از طريق تكميل پرسشنامه استاندارد شده از نظر روايي و پايايي عوامل خطر بيماري در مورد تمامي نمونه‌ها و تعيين فراواني نسبي هر يك از عوامل خطر در دو گروه مورد و شاهد با استفاده از نرم‌افزار 10 SPSS و تست آماري كاي‌دو (Chi-square) مقايسه انجام شد و p<0.05 معني دار تلقي شد. يافته‌‌‌ها فراواني سابقه عمل جراحي (0/003 =p و 61%)، سابقه استفاده از تيغ مشترك (0/049 =p و 8%)، سابقه زردي مادر (0/001 =p و 10%)، وجود فرد HBsAg مثبت (0/001 =p و 31%) و معتاد تزريقي در خانواده (0/011 =p و 10%) بين دو گروه اختلاف معني‌داري را نشان داد. در دو گروه هيچ اهداكننده‌اي با سابقه دياليز، سابقه قمه زدن، سابقه فرورفتن اتفاقي سرنگ آلوده به بدن و سابقه مصرف مواد مخدر تزريقي وجود نداشت. نتيجه گيري با توجه به اين كه فراواني نسبي سابقه عمل جراحي در دو گروه مورد و شاهد از نظر آماري معني‌دار بود، توجه به بهداشت بيمارستان‌ها و اتاق‌هاي عمل ضروري به‌نظر مي‌رسد. وجود فرد HBsAg مثبت و معتاد تزريقي در خانواده بين دو گروه اختلاف معني‌داري داشت، آموزش و واكسيناسيون در گروه‌هاي پرخطر شامل خانواده فرد مبتلا و خانواده افراد معتاد در كاهش شيوع بيماري مي‌تواند مفيد واقع شود. فراواني نسبي سابقه استفاده ازتيغ مشترك و زردي مادركه معمولاً در كشورهاي با شيوع بالا از عوامل خطر عمده محسوب مي‌گردد، در اين دو گروه از نظر آماري معني‌دار بود كه بر توجه مسؤولين به آموزش جامعه از راه‌هاي سرايت بيماري و غربالگري خانم‌هاي باردار تأكيد دارد.

Background and Objectives Viral hepatitis B is a dangerous disease with high mortality and morbidity rate in the world. It has been proved that its prevalence in different areas depends on risk behaviors and people’s awareness level. This paper was prepared to detect the risk factors of hepatitis B in blood donors in Isfahan province. Materials and Methods In a cross-sectional study, 39 seropositive blood donors and 261 seronegeative ones in 2004 were studied. HBsAg was examined via ELISA. Standard hepatitis B risk factor questionnaires were completed for all of the samples and the prevalence of each risk factor in case and control subjects was compared through X2 test, using SPSS-10 software with p<0.05. Results This study indicated that the history of surgeries, use of shared razors, jaundice of mother, presence of HBsAg+ patients and drug addicts in families were statistically significant in the two groups. There was not any hemodialysis history, accident of needle sticks and needle sharing by drug addicts. Conclusions Since the relative frequency of surgery history in the two groups was significantly different, attending to hospital and operation room hygine seems to be very important. Moreover, since hepatitis B can be prevented with education and vaccination, the families of HBsAg+ patients and drug addicts should be encouraged to use education and vaccination. Using the results of this study, it is necessary to pay attention to hospitals and raise people awareness about hepatitis B transmission routes and vaccination of high risk individuals.