فعاليت فاز كوهزايي كالدونين در شمالشرق ايران: با كاربرد داده‌هاي سن‌سنجي U-Pb زيركن

Introducing Ordovician plutonism as a result of Caledonian orogeny from North East of Iran

منطقه مورد بررسي كه در گوشه شمال‌شرقي پهنه ايران مركزي واقع است، شامل مجموعه‌اي از سنگ‌هاي دگرگوني و توده‌هاي نفوذي گابرويي و گرانيتي در مجاورت اين سنگ‌هاست. توده‌هاي نفوذي گابرويي در 40 كيلومتري جنوب‌شرق فريمان، در مسير جاده فريمان – تربت‌جام در انتهاي مسير رودخانه بردو و همچنين در روستاي چاهك، در تماس گسله با سنگ‌هاي گرانيتي ديده مي‌شوند. در نقشه زمين‌شناسي منطقه بر ارتباط سني و زايشي بين گرانيت‌ها و گابروها تاكيد شده است. لذا در اين پژوهش به منظور بررسي اين موضوع، توده‌هاي گابرويي و گرانيتي به روش اورانيوم - سرب بر كاني زيركن تعيين سن شدند. سن تعيين شده بر توده گرانيتي 3/548 ميليون سال است كه احتمالاً با آخرين مراحل دگرگوني دماي بالا در شيست‌هاي ناحيه فريمان همخواني دارد. تعيين سن گابروها سن 85/0± 14/471 ميليون سال را براي سنگ‌هاي گابرويي پيشنهاد مي‌دهد كه نشان‌دهنده ماگماتيسم بعدي، پس از شكل‌گيري گرانيت‌ها در پالئوزوئيك پيشين است. معرفي فعاليت ژرف توده­اي اردويسين در اين ناحيه براي بازسازي رويداد كالدونين بسيار با اهميت است. به نظر مي‌رسد كه سنگ‌هاي گابرويي يك رويداد كوهزايي كوتاه ناشي از بازشدگي پالئوتتيس در اردويسين و سيلورين پس از كافتش شمال‌شرق ايران را نشان مي‌دهند.

Gabbroic intrusions are located about 40 Km southeast of Fariman in Central Iran zone along the Fariman- Torbatjam road that could be seen at the end of Bardoo river and in Chahak village. Previous studies have emphasis on the age and genesis relationship between granites and gabbroic rocks. So in order to investigate this matter, granites and gabbroes dated by using U-Pb method in Oslo University. Granites show the age of 548.3 Ma that is concarrent with the formation of schists during high temperature metamorphism in Fariman area. Dating of gabbroic rocks suggest an age of 471.14 ±0.85 mainly Early Paleozoic age that is younger than magmatism formed granites. Introducing Ordovician plotunism in this area is very important for reconstruction of Caledonian event. It seems that the formation of Gobbroic rocks is as a result of a short orogeny event due to opening of paleotethys during ordovician and Silurian.