سنگ‌نگاري، كاني شيمي و ژئوشيمي اتوليت‌ها و زينوليت‌هاي هورنبلنديتي گدازه‌هاي قليايي شمال غرب مرند (شمال غرب ايران)

Petrography, mineral chemistry and geochemistry of hornblenditic autholiths and hornblenditic xenoliths from volcanic alkaline rocks from North West of Marand (NW Iran)

سنگ­هاي آتشفشاني قليايي شمال­غرب مرند با سن پليو-كواترنر در شمالي­ترين بخش منطقه آتشفشاني اروميه-دختر قرار دارند. آنها غني شدگي مشخصي در LILE و LREE و تهي­شدگي در HFSE (همانند Ta و Nb) نشان مي­دهند و همچنين داراي نسبت­هاي بالاي Ba/Ta و Ba/Nb هستند كه از ويژگي­هاي مناطق فرورانش است. بيشتر اتوليت­ها و زينوليت­هاي هورنبلنديتي ديده شده در اين مجموعه در بخش فوران­هاي تراكي آندزيتي و تراكي آندزيت بازالتي قرار دارند. اين اتوليت­ها و زينوليت­ها بافت انباشتي نشان مي­دهند و از لحاظ مقدار كاني پلاژيوكلاز به دو گروه تقسيم مي­شوند. در گروه نخست مقدار پلاژيوكلاز كمتر از 10 درصد است و آمفيبول و بيوتيت كاني­هاي اصلي هستند. با در نظر گرفتن مقادير عناصر سازگار نيكل و كروم، شكل روند REE و تركيب عناصر اصلي كاني­ها، احتمال داده مي­شود كه تركيب ماگماي تشكيل دهنده گروه 1 (اتوليت­هاي هورنبلنديتي) با سنگ­هاي آتشفشاني ميزبان يكسان باشند. در گروه 2 مقدار پلاژيوكلاز بيشتر از 20 درصد است و آمفيبول، پلاژيوكلاز و بيوتيت كاني­هاي اصلي هستند. با در نظر گرفتن تركيب عناصر اصلي كاني­ها، مقدار و شكل روند REE و مقادير عناصر ناسازگار، احتمال داده مي­شود، خاستگاه ماگماي گروه 2 (زينوليت­­­هاي هورنبلنديتي) گوشته دگرنهاده، با غني شدگي كمتر نسبت به گروه 1 باشد.

Alkaline volcanic rocks of the northwest of Marand with Plio-Quaternary age are located in the northern part of Urumieh-Dokhtar Magmatic Arc. These rocks have a distinct enrichment in LILE and LREE and depletion in HFSE (such as Ta and Nb) and high Ba/Ta and Ba/Nb ratios, which are among the characteristics of subduction zones. The majority of hornblenditic autholiths and hornblenditic xenoliths are placed inside the trachy andesite rocks and the trachy basaltic andesite rocks. These autholiths and xenoliths, which have a cumulate texture, are classified into two groups based on the amount of plagioclase mineral. In Group 1, the amount of plagioclase is less than 10% and contains amphibole and biotite as the main minerals. Considering, contents of Cr and Ni, REE trend shape and the chemical composition of minerals, it seems that the origin of magma for group 1(hornblenditic autholiths) is the same as magma of host volcanic rocks. In Group 2, the amount of plagioclase is more than 20% and contains amphibole, plagioclase and biotite as the main minerals. The combination of minerals of group 2 are not similar to group 1. Considering, combination of minerals, REE trend shape and contents of REE and contents of incompatible trace elements, it seems that the magma of group 2 (hornblenditic xenoliths) is derived from the mantle metasomatized with less enriched than group 1.