پديد آورندگان :
صالحي، مريم دانشگاه اصفهان - گروه زمين‌شناسي , اعلمي نيا، زهرا دانشگاه اصفهان - گروه زمين‌شناسي , منصوري اصفهاني، مهين دانشگاه صنعتي اصفهان - دانشكده مهندسي معدن
كليدواژه :
كانيسازي مس , دايك , ژئوشيمي , جنوب‌شرق اردستان , زون اروميه‌دختر
چكيده فارسي :
منطقه بررسي‌شدة اردستان در شمال‌خاوري اصفهان و در حاشيه بيروني كمان آتشفشاني اروميه-دختر جاي دارد. در اين منطقه، كانهزايي مس همراه با دايكهاست و كانهزايي به‌صورت سولفيدي (كالكوسيت، كالكوپيريت و بورنيت) و اكسيدي (مالاكيت و آزوريت) است. بررسي‌هاي صحرايي، سنگ‌نگاري و زمين‌شيميايي در اين منطقه، دو گروه دايك گوناگون را نشان ميدهد. دايكهاي گروه اول روند شمال‌باختري- جنوب‌خاوري دارند و از گابرو دانهريز ساخته شدهاند. دايكهاي گروه دوم روند كمابيش خاوري- باختري دارند و از جنس گابرو و پيروكسن ديوريت هستند. از ديدگاه زمين‌شيميايي، دايكها داراي SiO2 از 8/45 تا 8/52 درصد وزني، MgO با ميانگين 9/6 درصد وزني، Na2O+K2O با 6/5 درصد وزني و نسبت Al2O3/TiO2 برابر 8/16 معرفي ميشوند. همه دايكها، داراي سرشت آلكالن بوده و به مفهوم وسيعتر، با محيط زمينساختي پشت كمان همراه با تحولات شيميايي در خاستگاه ماگما وابسته هستند. دايكهاي گروه دوم در برابر دايكهاي گروه اول، از عنصرهاي Ba، Sr، Rb، K، Zr، Nb، Ti، Cr و Ni غني‌شدگي نشان ميدهند. دايكهاي گروه اول از يك گوشته تغييريافتة فرورونده در مرحله كمان نابالغ پديد آمده‌اند و دايكهاي گروه دوم داراي خاستگاه گوشته آستنوسفري غنيشده در مرحله كمان عادي هستند. همبستگي اندكي ميان عنصر مس با عنصرهاي فرار در تركيب دايكها ديده مي‌شود. به‌طوركلي، نيروهاي زمين‌ساختيِ مشابه عامل كنترلي مهمي در پيدايش دايكهاي گروه دوم (خاوري- باختري) به‌همراه كانيسازي هستند.
چكيده لاتين :
The Ardestan study area lies in the northeast of Isfahan and at the outer margin of Urumieh -Dokhtar Volcanic Arc (UDMA). In this area, copper mineralization is associated with dikes. Mineralization occurred as sulfides (chalcocite, chalcopyrite and bornite) and oxides (malachite and azurite). According to field studies as well as petrographic and geochemical investigations, two different types of dikes are present. The first type, trending NW-SE and comprising fine crystalline gabbro, whereas the second type with relatively E-W trend are gabbro and pyroxene diorite. Geochemically, these rock are characterized by SiO2 = 45.8 to 52.8 wt.%, MgO with 6.9 wt.% (average), Na2O+K2O = 5.6 wt.%, and Al2O3/TiO2 = 16.8%. All dikes are alkaline, related to back-arc tectonic setting in a wider concept associated with changing in source of magmatism. The second type shows enrichment in Ba, Sr, Rb, K, Zr, Nb, Ti, Cr and Ni in comparison to the first type. The first type is generated as a result of a subducted modified mantle while the latter shows an enriched astenospheric mantle source. It appears that there is a weak correlation between ore-forming and volatile elements in the mafic dikes. Overall, the same tectonic stresses are an essential controlling factor for the formation of second type E-W dikes associated with mineralization.
