بررسي عوامل توسع معنايي در قرآن كريم

A study on Semantic development in Holy Quran

لفظ و معنا در قرآن كريم پيوند ناگسستني با هم دارند و اين ارتباط محكم ظرفيت بالايي در توليد و توسع معاني ايجاد مي‌كند. قرآن كريم در بسياري از موارد اسلوب سهل و ممتنع را برگزيده است كه با ظاهري آراسته و باطني ژرف، كمال ظاهر و باطن را در خود جمع كرده است به گونه­اي كه يك لفظ يا يك عبارت را در عين ظاهري آشكار و داراي معنايي روشن مي­توان به شيوه­هاي گوناگوني تفسير كرد كه بر بيش از يك معنا دلالت كند. هدف از پژوهش حاضر اين است كه با روشي توصيفي- تحليلي و با تكيه بر شواهدي از آيات قرآن كريم ضمن بحث و بررسي عوامل لفظي و معنايي‌اي كه سبب توليد يا توسع معنايي در الفاظ و عبارت مي­گردند، وجوه مختلف معنايي آن شواهد را بيان كند. از جمله نتايجي كه بدان نائل آمده است اين است كه قرآن كريم براي بيان مقاصد و انتقال معاني شيوه ­ها و قاعده ­هاي صرفي نحوي و بلاغي متنوعي به كار مي­گيرد كه در عين ايجاز و اقتصاد كلامي سبب توسّع و توليد معاني هم مي­ شود.

Terms and meanings have inseparable relation with each other in Holy Quran; this tight relationship creates high capacity in semantic development. Holy Quran has chosen easy and abstainer patterns which include complete meanings while having attractive and deep appearance in a way that a single term or a phrase containing clear appearance can be interpreted differently and various. The goal of the present paper is to express various meanings of lexical and semantic factors which cause creation or development of meanings in terms and phrases in descriptive – analytical method and by applying Holy Quran's Verses. One of the outcomes of the research is that Holy Quran applies various morphological and rhetorical rules and methods which conduces semantic development.